๑๓. ธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่
อัพยากตะ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ (วาระที่ ๑๓ - ๑๘)
๑๔. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ
เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
มี ๖ วาระ (วาระที่ ๑๙-๒๔)
๒๕. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล และธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ
เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
มี ๖ วาระ (วาระที่ ๒๕-๓๐)
๓๑. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล เป็น
ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ
(วาระที่ ๓๑ -๓๖)
๓. อธิปติปัจจัย ฯลฯ ๙. อุปนิสสยปัจจัย
[๑๑] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล
ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย,
เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของ
สหชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอัญญมัญญปัจจัย, เป็นปัจจัย
ด้วยอำนาจของนิสสยปัจจัย เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-
ปัจจัย.

๑๐. ปุเรชาตปัจจัย
[๑๒] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล
ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย
๒. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล
ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย
๓. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล
และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย ฯ ล ฯ (มี ๖วาระ
คือวาระที่ ๑-๖)
๗. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล เป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่
อกุศล ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.
๘. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศลเป็นปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล
ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.
๙. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล เป็นปัจจัย แก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล
และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย ฯ ล ฯ (มี ๖ วาระ
คือวาระที่ ๗-๑๒)
๑๓. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล เป็น
ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.
๑๔. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล เป็น
ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย.
๑๕. ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล เป็น
ปัจจัยแก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศล และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ด้วยอำนาจของ
ปุเรชาตปัจจัย ฯลฯ (มี ๖ วาระ คือวาระที่ ๑๓-๑๘ )

การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๑๓] ในเหตุปัจจัย มี ๒๙ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๓๖ วาระ
ในอธิปติปัจจัย มี ๓๕ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๓๔ วาระ ในสมนันตรปัจจัย
มี ๓๔ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๒๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๒๔ วาระ
ในนิสสยปัจจัย มี ๓๔ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๓๖ วาระ ในปุเรชาตปัจจัย
มี ๑๘ วาระ ในปัจฉาชาตปัจจัย มี ๑๘ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๒๔ วาระ
ในกัมมปัจจัย มี ๒๙ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาหารปัจจัย
มี ๒ วาระ ในอวิคตปัจจัย มี ๓๔ วาระ.
อนุโลมนัยก็ดี ปัจจนียนัยก็ดี อนุโลมปัจจนียนัยก็ดี ปัจจนียานุโลมนัย
ก็ดี แห่งปัญหาวาระในกุสลติกะ ท่านนับไว้อย่างไร พึงนับอย่างนั้น.
นกุสลติกะ จบ
๒. นเวทนาติกะ
ปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๑๔] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนา อาศัย
ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนา เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๒. ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยทุกขเวทนา อาศัย
ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนา เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
๓. ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนา
อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนา เกิดขึ้น เพราะ
เหตุปัจจัย.
๔. ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนา และ
ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนา อาศัยธรรม
ที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนา เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
๕. ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยทุกขเวทนา และ
ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนา อาศัยธรรม
ที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตตด้วยสุขเวทนา เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
๖. ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนา และ
ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยทุกขเวทนา อาศัยธรรมที่ไม่ใช่
ธรรมอันสัมปยุตด้วยสุขเวทนา เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
๗. ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยสุขเวทนา, ธรรม
ที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยทุกขเวทนา และธรรมที่ไม่ใช่ธรรม
ที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนา อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัม-
ปยุตตด้วยสุขเวทนา เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
๘. ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยทุกขเวทนา อาศัย
ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยทุกขเวทนา เกิดขึ้น เพราะเหตุ
ปัจจัย มี ๗ วาระ.

๙. ธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนา
อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ธรรมที่สัมปยุตด้วยอทุกขมสุขเวทนา เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ.
นเวทนาติกะ จบ
๓. นวิปากติกะ
ปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๑๕] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่วิปากธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่วิปาก
ธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
๒. ธรรมที่ไม่ใช่วิปากธัมมธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่
วิปากธัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
๓. ธรรมที่ไม่ใช่เนววิปากนวิปากธัมมธรรม อาศัย
ธรรมที่ไม่ใช่เนววิปากนวิปากธัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
นวิปากติกะ จบ

๔. นอุปทานทินนติกะ
ปฏิจจาวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๑๖] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่อุปาทินนุปาทานิยธรรม อาศัยธรรม
ที่ไม่ใช่อุปาทินนุปาทานิยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
๒. ธรรมที่ไม่ใช่อนุปาทินนุปาทานิยธรรม อาศัยธรรม
ที่ไม่ใช่อนุปาทินนุปาทานิยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
๓. ธรรมที่ไม่ใช่อนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม อาศัย
ธรรมที่ไม่ใช่อนุปาทินนอนุปาทานิยธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
นอุปาทินนติกะ จบ
๕. นสังกิลิฏฐติกะ
ปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๑๗] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่สังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม อาศัยธรรม
ที่ไม่ใช่สังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

๒. ธรรมที่ไม่ใช่อสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม อาศัยธรรม
ที่ไม่ไช่อสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
๓. ธรรมที่ไม่ใช่อสังกิลิฏฐอสังกิเลสิกธรรม อาศัย
ธรรมที่ไม่ใช่อสังกิลิฏฐอสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
นสังกิลิฏฐติกะ จบ
๖. นวิตักกติกะ
ปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๑๘] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่สวิตักกสวิจารธรรม อาศัยธรรม
ที่ไม่ใช่สวิตักกสวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
๒. ธรรมที่ไม่ใช่อวิตักกวิจารมัตตธรรม อาศัยธรรม
ที่ไม่ใช่อวิตักกวิจารมัตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
๓. ธรรมที่ไม่ใช่อวิตักกอวิจารธรรม อาศัยธรรม
ที่ไม่ใช่อวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
นวิตักกติกะ จบ

๗. นปีติติกะ
ปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๑๙] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่ปีติสหคตธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่
ปีติสหคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
๒. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่สุขสหคตธรรม ฯลฯ
๓. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อุเบกขาสหคตธรรม ฯลฯ
นปีติติกะ จบ
๘. นทัสสนติกะ
ปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๒๐] ๑. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพธรรม
ฯลฯ
๒. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพธรรม
ฯลฯ

๓. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่เนวทัสสเนนนภาวนาย-
ปหาตัพพธรรม ฯลฯ
นทัสสนติกะ จบ
๙. นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ
ปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๒๑] ๑. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ทัสสเนนปหาตัพพเหตุก-
ธรรม ฯลฯ
๒. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่ภาวนายปหาตัพพเหตุก-
ธรรม ฯลฯ
๓. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่เนวทัสสเนนนภาวนาย-
ปหาตัพพเหตุกรรม ฯลฯ
นทัสสเนนปหาตัพพเหตุกติกะ จบ

๑๐. นอาจยคามิติกะ
ปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๒๒] ๑. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อาจยคามิธรรม ฯลฯ
๒. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อปจยคามิธรรม ฯลฯ
๓. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่เนวาจยคามินาปจยคามิ-
ธรรม ฯลฯ
นอาจยคามิติกะ จบ
๑๑. นเสกขติกะ
ปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๒๓] ๑. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่เสกขธรรม ฯลฯ
๒. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อเสกขธรรม ฯลฯ
๓. ฯลฯ อาศัยธรรมที่ไม่ใช่เนวเสกขานาเสกขธรรม
ฯลฯ
นเสกขติกะ จบ