๒. อารัมมณปัจจัย
[๓๐] ๑. อนุปาทินนุปาทานิยธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่
อนุปาทินนุปาทานิยธรรมที่เป็นกุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
มี ๓ วาระ.
๔. อนุปาทินนุปาทานิยธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัย
แก่อนุปาทินนุปาทานิยธรรมที่เป็นอกุศล ด้วยอำนาจของอารัมมณ-
ปัจจัย มี ๓ วาระ.
๗. อนุปาทินนุปาทานิยธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็น
ปัจจัยแก่อนุปาทินนุปาทานิยธรรมที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ.
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๓๑] ในเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
ในอวิคตปัจจัย มี ๑๑ วาระ.
แม้ปัญหาวาระในกุสลติกะฉันใด พึงให้พิสดารฉันนั้น.
อนุปาทินนอนุปาทานิยบทปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๓๒] ๑. อนุปาทินนอนิปาทานิยธรรมที่เป็นกุศล อาศัย
อนุปาทินนอนุปาทานิยธรรมที่เป็นกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. อนิปาทินนอนุปาทานิยธรรมที่เป็นอัพยากตะ
อาศัยอนุปาทินนอนุปาทานิยธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะ-
เหตุปัจจัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๓๓] ในเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ.
สหชาตวาระก็ดี ฯลฯ ปัญหาวาระก็ดี พึงให้พิสดารทุกปัจจัย.
กุสลติกอุปาทินนติกะ จบ

กุสลติกสังกิลิฏฐติะ
(๑. กุสลติกะ ๔. สังกิลิฏฐติกะ)
สังกิลิฏฐสังกิเลสิกบทปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๓๔] ๑. สังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรมที่เป็นอกุศล อาศัยสัง-
กิลิฏฐสังกิเลสิกธรรมที่เป็นอกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
ฯลฯ
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๓๕] ในเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๑ วาระ.
สหชาตวาระก็ดี ฯลฯ ปัญหาวาระก็ดี ทุกปัจจัย มี ๑ วาระ
อสังกิลิฏฐสังกิเลสิกบทปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๓๖] ๑. อสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรมที่เป็นกุศล อาศัยอสัง-
กิลิฏฐสังกิเลสิกธรรมที่เป็นกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

๔. อสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัย
อสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๕. อสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัย
อสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรมที่เป็นกุศล และอสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม
ที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๓๗] ในเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ.
สหชาตวาระก็ดี ฯลฯ ปัญหาวาระก็ดี พึงให้พิสดารทุกปัจจัย.
อสังกิลิฏฐอสังกิเลสิกบทปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๓๘] ๑. อสังกิลิฏฐอลังกิเลสิกธรรมที่เป็นกุศล อาศัยอสัง-
กิลิฏฐอสังกิเลสิกธรรมที่เป็นกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย ฯลฯ
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๓๙] ในเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ
สหชาตวาระก็ดี ฯลฯ ปัญหาวาระก็ดี พึงให้พิสดารทุกปัจจัย.
กุสลติกสังกิลิฏฐติกะ จบ

กุสลติกวิตักกติกะ
(๑. กุสลติกะ ๕. วิตักกติกะ)
สวิตักกสวิจารบทปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๔๐] ๑. สวิตักกสวิจารธรรมที่เป็นกุศล อาศัยสวิตักกสวิ-
จารธรรมที่เป็นกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๒. สวิตักกสวิจารธรรมที่เป็นอกุศล อาศัยสวิตักก-
สวิจารธรรมที่เป็นอกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๓. สวิตักกสวิจารธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยสวิ-
ตักกสวิจารธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๔๑] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
ในอวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.
สหชาตวาระก็ดี ฯลฯ สัมปยุตตวาระก็ดี เหมือนกับปฏิจจวาระ.

สวิตักกสวิจารบทปัญหาวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๔๒] ๑. สวิตักกสวิจารธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่สวิ-
ตักกสวิจารธรรมที่เป็นกุศล ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย
๒. สวิตักกสวิจารธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่
สวิตักกสวิจารธรรมที่เป็นอกุศล ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย
๓. สวิตักกสวิจารธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่
สวิตักกสวิจารธรรมที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๔๓] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.
ปัญหาวาระในกุสลติกะฉันใด พึงให้พิสดารฉันนั้น.
อวิตักกวิจารมัตตบทปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๔๔] ๑. อวิตักกวิจารมัตตธรรมที่เป็นกุศล อาศัยอวิตักก-
วิจารมัตตธรรมที่เป็นกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. อวิตักกวิจารมัตตธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัย
อวิตักกวิจารมัตตธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๔๕] ในเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๒ วาระ.
สหชาตวาระก็ดี ฯลฯ สัมปยุตตวาระก็ดี ปัญหาวาระก็ดี พึงให้
พิสดารทุกปัจจัย.
อวิตักกอวิจารบทปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๔๖] ๑. อวิตักกอวิจารธรรมที่เป็นกุศล อาศัยอวิตักกอวิจาร-
ธรรมที่เป็นกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.
๔. อวิตักกอวิจารธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยอวิ-
ตักกอวิจารธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๕. อวิตักกอวิจารธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยอวิตักก-
อวิจารธรรมที่เป็นกุศล และอวิตักกอวิจารธรรมที่เป็นอัพยากตะ
เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๔๗] ในเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ ฯลฯ
ในอวิคตปัจจัย มี ๕ วาระ
สหชาตวาระก็ดี ฯลฯ ปัญหาวาระก็ดี พึงให้พิสดาร.
กุสลติกวิตักกติกะ จบ

กุสลติกปีติติกะ
(๑. กุสลติกะ ๖. ปีติติกะ)
ปีติสหคตบทปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๔๘] ๑. ปีติสหคตธรรมที่เป็นกุศล อาศัยปีติสหคตธรรม
ที่เป็นกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๒. ปีติสหคตธรรมที่เป็นอกุศล อาศัยปีติสหคตธรรม
ที่เป็นอกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๓. ปีติสหคตธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยปีติสหคต-
ธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๔๙] นเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
ในอวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.
สหชาตวาระก็ดี ฯลฯ สัมปยุตตวาระก็ดี เหมือนกับปฏิจจวาระ.

ปีติสหคตบทปัญหาวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๕๐] ๑. ปีติสหคตธรรมที่เป็นกุศล เป็นปัจจัยแก่ปีติสหคต-
ธรรมที่เป็นกุศล ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย
๒. ปีติสหคตธรรมที่เป็นอกุศล เป็นปัจจัยแก่ปีติ-
สหคตธรรมที่เป็นอกุศล ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย
๓. ปีติสหคตธรรมที่เป็นอัพยากตะ เป็นปัจจัยแก่
ปีติสหคตธรรมที่เป็นอัพยากตะ ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๕๑] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ใน
อธิปติปัจจัย มี ๗ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย
มี ๓ วาระ.
ปัญหาวาระในกุสลติกะฉันใดพึงให้พิสดารฉันนั้น.

สุขสหคตบทปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๕๒] ๑. สุขสหคตธรรมที่เป็นกุศล อาศัยสุขสหคตธรรม
ที่เป็นกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๒. สุขสหคตธรรมที่เป็นอกุศล อาศัยสุขสหคตธรรม
ที่เป็นอกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๓. สุขสหคตธรรมที่เป็นอัพยากตะ อาศัยสุขสหต-
ธรรมที่เป็นอัพยากตะ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๕๓] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
ในอวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.
สหชาตวาระก็ดี ฯลฯ ปัญหาวาระก็ดี พึงให้พิสดาร.
อุเบกขาสหคตบทปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๕๔] ๑. อุเบกขาสหคตธรรมที่เป็นกุศล อาศัยอุเบกขา-
สหคตธรรมที่เป็นกุศล เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย