๑๔. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม และ
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็น
สวิตักกสวิจารธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๑๕. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม และ
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็น
อวิตักกวิจารมัตตธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๑๖. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม และ
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็น
อวิตักกอวิจารธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ
(วาระที่ ๑๔-๑๗)
๑๘. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และ
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรม
ที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๑๙. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และ
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรม
ที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๒๐. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และ
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรม
ที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ
(วาระที่ ๑๘-๒๑)

๒. อธิปติปัจจัย
[๑๔๑] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม เป็นปัจจัย
แก่นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย
มี ๑ วาระ.
๒. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เป็น
ปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม ด้วยอำนาจของ
อธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ.
๓. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เป็นปัจจัย
แก่นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย
มี ๕ วาระ.
๓. อนันตรปัจจัย ๔. สมนันตรปัจจัย
[๑๔๒] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม เป็นปัจจัย
แก่นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม ด้วยอำนาจของอนันตร-
ปัจจัย... เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของสมนันตรปัจจัย ฯลฯ
๘. อุปนิสสยปัจจัย
[๑๔๓] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม เป็นปัจจัย
แก่นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-
ปัจจัย ฯลฯ
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๑๔๔] ในอารัมมณปัจจัย มี ๒๑ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๒๓ วาระ
ในอนันตรปัจจัย มี ๒๕ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๒๕ วาระ ในสหชาต-

ปัจจัย มี ๓๐ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๒๘ วาระ ในนิสสยปัจจัย มี ๓๐
วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๒๕ วาระ ในปุเรชาตปัจจัย มี ๕ วาระ ใน
ปัจฉาชาตปัจจัย มี ๕ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ ในกัมมปัจจัย
มี ๑๑ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๒๑ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๑๑ วาระ ฯลฯ
ในอวิคตปัจจัย มี ๓๐ วาระ.
ปัจจนียนัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ
[๑๔๕] ในนเหตุปัจจัย มี ๓๕ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓๕ วาระ
ในนอธิปติปัจจัย มี ๓๕ วาระ ฯลฯ
อนุโลมปัจจนียนัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ
[๑๔๖] เพราะอารัมมณปัจจัย ในนเหตุปัจจัย มี ๒๑ วาระ... ฯลฯ
ปัจจนียานุโลมนัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม
[๑๔๗] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๒๑ วาระ... ฯลฯ
แม้ปัญหาวาระในกุสลติกะฉันใด พึงให้พิสดารฉันนั้น.
วิตักกติกเหตุทุกะ จบ

ปีติติกเหตุทุกะ
(๕. ปีติติกะ ๑. เหตุทุกะ)
เหตุบทปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๑๔๘] ๑. เหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม อาศัยเหตุธรรม
ที่เป็นปีติสหคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.
๔. เหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม อาศัยเหตุธรรม
ที่เป็นสุขสหคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.
๗. เหตุธรรมที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม อาศัยเหตุ-
ธรรมที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
๘. เหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม อาศัยเหตุธรรม
ที่เป็นปีติสหคตธรรม และเหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๑๔๙] ในเหตุปัจจัย มี ๑๐ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๑๐ วาระ ฯลฯ
ในอวิคตปัจจัย มี ๑๐ วาระ.

ปัจจนียนัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ
[๑๕๐] ในนอธิปติปัจจัย มี ๑๐ วาระ ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๑๐ วาระ
ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๑๐ วาระ ในนอาเสวนปัจจัย มี ๑๐ วาระ ในนวิปาก-
ปัจจัย มี ๑๐ วาระ ฯลฯ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๑๐ วาระ.
สหชาตวาระก็ดี ฯลฯ สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดาร.
เหตุบทปัญหาวาระ
อนุโลมนัย
เหตุปัจจัย
[๑๕๑] ๑. เหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ-
ธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.
๔. เหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ-
ธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.
๗. เหตุธรรมที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่
เหตุธรรมที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย
มี ๑ วาระ.
๘. เหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม และเหตุธรรม
ที่เป็นสุขสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม
ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.

๒. อารัมมณปัจจัย
[๑๕๒] ๑. เหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ-
ธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๒. เหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ-
ธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๓. เหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ-
ธรรมที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๔. เหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ-
ธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม และเหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม ด้วย
อำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ.
๕. เหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ-
ธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๖. เหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ-
ํธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๗. เหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ-
ธรรมที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
มี ๔ วาระ (วาระที่ ๕-๖-๗-๘)
๙. เหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ-
เหตุธรรมที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๑๐. เหตุธรรมที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม เป็นปัจจัย
แก่เหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๑๑. เหตุธรรมที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม เป็นปัจจัย
แก่เหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
มี ๔ วาระ (วาระที่ ๙-๑๐-๑๑-๑๒)
๑๓. เหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม และเหตุธรรม
ที่เป็นสุขสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม
ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ (วาระที่ ๑๓-๑๔-๑๕-๑๖)
๓. อธิปติปัจจัย
[๑๕๓] ๑. เหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ
ธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย ฯลฯ
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๑๕๔] ในเหตุปัจจัย มี ๑๐ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๑๖ วาระ
ในอธิปติปัจจัย มี ๑๖ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๑๖ วาระ ในสมนันตรปัจจัย
มี ๑๖ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๑๐ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๑๐ วาระ
ในนิสสยปัจจัย มี ๑๐ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๑๖ วาระ ฯลฯ ในวิปาก-
ปัจจัย มี ๑๐ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๑๐ วาระ.
ปัจจนียนัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ
[๑๕๕] ในนเหตุปัจจัย มี ๑๖ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๑๖ วาระ
ฯลฯ

อนุโลมปัจจนียนัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ
[๑๕๖] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๑๐ วาระ...ฯลฯ
ปัจจนียานุโลมนัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม
[๑๕๗] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๑๖ วาระ... ฯลฯ
แม้ปัญหาวาระในกุสลติกะฉันใด พึงให้พิสดารฉันนั้น.
นเหตุบทปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๑๕๘] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม อาศัยนเหตุ-
ธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๒. นเหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม อาศัยนเหตุ-
ธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๓. นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม และนเหตุธรรม
ที่เป็นสุขสหคตธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย

๔. นเหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม อาศัยนเหตุ-
ธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๕. นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม อาศัยนเหตุ-
ธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๖. นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม และนเหตุธรรม
ที่เป็นสุขสหคตธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
๗. นเหตุธรรมที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๘. นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม อาศัยนเหตุ-
ธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม และนเหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม
เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๙. นเหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม อาศัยนเหตุ-
ธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม และนเหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม
เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๑๐. นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม และนเหตุ-
ธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม
และนเหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๒. อารัมมณปัจจัย
[๑๕๙] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม อาศัยนเหตุ-
ธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
(วาระที่ ๑-๓)
๔. นเหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม อาศัยนเหตุ-
ธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
(วาระที่ ๔-๖)
๗. นเหตุธรรมที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย
๘. นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม อาศัยนเหตุ-
ธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม และนเหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม
เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๘-๑๐)
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๑๖๐] ในเหตุปัจจัย มี ๑๐ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๑๐ วาระ
ในอธิปติปัจจัย มี ๑๐ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๑๐ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย
มี ๑๐ วาระ.
ปัจจนียนัย
[๑๖๑] ในนเหตุปัจจัยมี ๑๐ วาระ ในนอธิปติปัจจัยมี ๑๐ วาระ ฯลฯ
สหชาตวาระก็ดี ฯลฯ สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดาร.