๔. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และนเหตุ-
ธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นสวิตักก-
สวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
๕. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม และ
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นสวิ-
ตักกสวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
๖. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และ
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็น
สวิตักกสวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
๗. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และ
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็น
สวิตักกสวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ (วาระที่
๑-๗)
๘. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
มี ๑ วาระ.
๙. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
มี ๑ วาระ

๑๐. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
มี ๑ วาระ
๑๑. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และ
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นอวิตักก-
วิจารมัตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ
๑๒. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม และ
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นอวิตักก-
วิจารมัตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ (วาระที่ ๘-๑๒)
๑๓. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
มี ๑ วาระ.
๑๔. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
มี ๑ วาระ.
๑๕. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
มี ๑ วาระ.

๑๖. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และ
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นอวิตักก-
อวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.
๑๗. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม และ
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นอวิตักก-
อวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.
๑๘. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และ
นเหตุธรรมที่เป็นตักกวิจารมัตตธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็น
อวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.
๑๙. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม นเหตุ-
ธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม และนเหตุธรรมที่เป็นอวิตักก-
อวิจารธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ (วาระที่ ๑๓-๑๙)
๒๐. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และนเหตุธรรมที่เป็นอวิตักก-
อวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.
๒๑. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และนเหตุธรรมที่เป็นอวิตักก-
อวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.

๒๒. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และนเหตุธรรมที่เป็นอวิตักก-
อวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.
๒๓. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และ
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นสวิตักก-
สวิจารธรรม และนเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.
๒๔. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม และ
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นสวิตักก-
สวิจารธรรม และนเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.
๒๕. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และ
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็น
สวิตักกสวิจารธรรม และนเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม
เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.
๒๖. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และ
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็น
สวิตักกสวิจารธรรม และนเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม
เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๗ วาระ (วาระที่ ๒๐-๒๖)

๒๗. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม และนเหตุธรรมที่เป็น
อวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.
๒๘. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม และนเหตุธรรมที่เป็น
อวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.
๒๙. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม และนเหตุธรรมที่เป็น
อวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.
๓๐. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และ
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นอวิตักก-
วิจารมัตตธรรม และนเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.
๓๑. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นอวิตักก
วิจารมัตตธรรม และนเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มีวาระ ๕ วาระ (วาระ.ที ๒๓-๓๑ )
๓๒. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และนเหตุธรรมที่เป็นอวิตักก-
วิจารมัตตธรรม เกินขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.

๓๓. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และนเหตุธรรมที่เป็นอวิตักก-
วิจารมัตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.
๓๔. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และ
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นสวิตักก-
สวิจารธรรม และนเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๓๒-๓๔)
๓๕. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักก-
วิจารมัตตธรรม และนเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.
๓๖. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม, นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักก-
วิจารมัตตธรรม และนเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.
๓๗. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และ.
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นสวิตักก-
สวิจารธรรม, นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม และนเหตุ-
ธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
(วาระที่ ๓๕-๓๖-๓๗)

๒. อารัมมณปัจจัย
[๑๓๕] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย
๒. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย
มี ๓ วาร (วาระที่ ๑-๒-๓)
๔. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณ-
ปัจจัย มี ๔ วาระ (วารที่ ๔-๗)
๘. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณ-
ปัจจัย มี ๕ วาระ.
๑๓. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และนเหตุธรรมที่เป็นอวิตักก-
อวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ.
๑๖. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม และนเหตุธรรมที่เป็น
อวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ.
๒๐. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และนเหตุปธรรมที่เป็นอวิตักก-
วิจารมัตตธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ.

๒๑. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม และนเหตุธรรมที่เป็นอวิตักก-
วิจารมัตตธรรม และนเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น
เพราะอารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ.
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๑๓๖] ในเหตุปัจจัย มี ๓๗ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๒๑ วา ะ
ในอธิปติปัจจัย มี ๒๓ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๒๓ วาระ ในอนันตรปัจจัย
มี ๒๑ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๓๗ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๒๘ วาระ
ในนิสสยปัจจัย มี ๓๗ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๒๑ วาระ ในปุเรชาต-
ปัจจัย มี ๑๑ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๑๑ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๓๗ วาระ
ในวิปากปัจจัย มี ๓๗ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๓๗ วาระ ในอินทริยปัจจัย
มี ๓๗ วาระ ในฌานปัจจัย มี ๓๗ วาระ ในมัคคปัจจัยมี ๓๗ วาระ ใน
สัมปยุตตปัจจัย มี ๒๑ วาระ ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๒๗ วาระ ฯลฯ ในอวิค
ปัจจัย มี ๓๗ วาระ.
ปัจจนียนัย
[๑๓๗] ในนเหตุปัจจัย มี ๓๓ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย ๗
วาระ ฯลฯ

อนุโลมปัจจนียนัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ
[๑๓๘] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๗ วาระ... ฯลฯ
ปัจจนียานุโลมนัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม
[๑๓๙] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๑๔ วาระ... ฯลฯ
สหชาตวาระก็ดี ฯลฯ สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดาร.
นเหตุบทปัญหาวาระ
อนุโลมนัย
๑. อารัมมณปัจจัย
[๑๔๐] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม เป็นปัจจัย
แก่นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณ-
ปัจจัย
๒. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม เป็นปัจจัย
แก่นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณ-
ปัจจัย

๓. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม เป็นปัจจัย
แก่นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณ-
ปัจจัย มี ๔ วาระ (วาระที่ ๑-๔)
๕. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เป็น-
ปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม ด้วยอำนาจของ
อารัมมณปัจจัย
๖. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เป็น
ปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม ด้วยอำนาจของ
อารัมมณปัจจัย
๗. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เป็น
ปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม ด้วยอำนาจของ
อารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ (วาระที่ ๕-๘)
๙. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เป็นปัจจัย
แก่นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณ-
ปัจจัย
๑๐. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เป็นปัจจัย
แก่นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณ-
ปัจจัย
๑๑. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เป็นปัจจัย
แก่นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม ด้วยอำนาจของ
อารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ (วาระที่ ๙-๑๓)