นเหตุบทปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๑๑๑] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๒. นเหตุธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๓. นเหตุธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม และ
นเหตุธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็น
สังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๔. นเหตุธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๕. นเหตุธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐอสังกิเลสิกธรรม
อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐอสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะ
เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๕-๖-๗)
๘. นเหตุธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม และนเหตุธรรมที่เป็น
อสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๙. นเหตุธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม และนเหตุธรรมที่เป็น
อสังกิลิฏฐอสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๒. อารัมมณปัจจัย
[๑๑๒] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณ-
ปัจจัย
๒. นเหตุธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณ-
ปัจจัย
๓. นเหตุธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐอสังกิเลสิกธรรม
อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐอสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะ
อารัมมณปัจจัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๑๑๓] ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ใน
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ ในสมนันตรปัจจัย
มี ๓ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ ใน
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ ในปุเรชาตปัจจัย
มี ๓ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิปาก-
ปัจจัย มี ๕ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.

ปัจจนียนัย
๑. นเหตุปัจจัย
[๑๑๔] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม เกิดขึ้น เพราะนเหตุ-
ปัจจัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ
[๑๑๕] ในนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๕ วาระ
ในนอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๗ วาระ ฯลฯ ในนกัมม-
ปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ ในโนอวิคต-
ปัจจัย มี ๕ วาระ.
สหชาตวาระก็ดี ฯลฯ สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดาร.
นเหตุบทปัญหาวาระ
อนุโลมนัย
๑. อารัมมณปัจจัย
[๑๑๖] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม เป็น
ปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม ด้วยอำนาจของ
อารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ (วาระที่ ๑-๒)
๓. นเหตุธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม เป็น
ปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม ด้วยอำนาจของ
อารัมมปัจจัย มี ๒ วาระ (วาระที่ ๓-๔)

๕. นเหตุธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐอสังกิเลสิกธรรม เป็น
ปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐอสังกิเลสิกธรรม ด้วยอำนาจ
ของอารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ (วาระที่ ๕-๖)
๒. อธิปติปัจจัย
[๑๑๗] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม เป็น
ปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม ด้วยอำนาจของ
อธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑-๒-๓)
๔. นเหตุธรรม ที่เป็นอสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม เป็น
ปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐสังกิเลสิกธรรม ด้วยอำนาจของ
อธิปติปัจจัย มี ๒ วาระ (วาระที่ ๔-๕)
๖. นเหตุธรรมที่เป็นอสังกิลิฏอสังกิเลสิกธรรม เป็น
ปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นอสังกิลิฏฐอสังกิเลสิกธรรม ด้วยอำนาจ
ของอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๖-๗-๘)
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๑๑๘] ในอารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๘ วาระ
ในอนันตรปัจจัย มี ๗ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๗ วาระ ในสหชาตปัจจัย
มี ๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ ในนิสสยปัจจัย มี ๑๓ วาระ ใน
อุปนิสสยปัจจัย มี ๘ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๗
วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๔ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ใน
อวิคตปัจจัย มี ๑๓ วาระ.

ปัจจนัยนัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ
[๑๑๙] ในนเหตุปัจจัย มี ๑๔ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๑๔ วาระ
ฯลฯ
อนุโลมปัจจนัยนัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ
[๑๒๐] เพราะอารัมมณปัจจัย ในนเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ... ฯลฯ
ปัจจนียานุโลมนัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม
[๑๒๑] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ... ฯลฯ
แม้ปัญหาวาระในกุสลติกะฉันใด พึงให้พิสดารฉันนั้น.
สังกิลิฏฐติกเหตุทุกะ จบ

วิตักกติกเหตุทุกะ
(๖. วิตักกติกะ ๑. เหตุทุกะ)
เหตุบทปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๑๒๒] ๑. เหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม อาศัยเหตุ-
ธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๒. เหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม อาศัยเหตุ-
ธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๓. เหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม อาศัยเหตุ-
ธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๑๒๓] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.
ปัจจนียนัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ
[๑๒๔] ในนอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในนอาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปาก-
ปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ.
สหชาตวาระก็ดี ฯลฯ สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดารอย่างนี้.

เหตุบทปัญหาวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๑๒๕] ๑. เหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม เป็นปัจจัยแก่
เหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย
๒. เหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เป็นปัจจัย
แก่เหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย
๓. เหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เป็นปัจจัยแก่
เหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย
๒. อารัมมณปัจจัย
[๑๒๖] ๑. เหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม เป็นปัจจัยแก่
เหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๒. เหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม เป็นปัจจัยแก่
เหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๓. เหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เป็นปัจจัย
แก่เหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณ-
ปัจจัย
๔. เหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เป็นปัจจัย
แก่เหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๕. เหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เป็นปัจจัยแก่
เหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๖. เหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เป็นปัจจัยแก่
เหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๓. อธิปติปัจจัย
[๑๒๗] ๑. เหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม เป็นปัจจัยแก่
เหตุธรรมที่เป็นสวิตักกวิจารธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย
๒. เหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เป็นปัจจัย
แก่เหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย
๓. เหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เป็นปัจจัย
แก่เหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย
๔. เหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เป็นปัจจัยแก่
เหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย
๕. เหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เป็นปัจจัยแก่
เหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย
๔. อนันตรปัจจัย
[๑๒๘]๑. เหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม เป็นปัจจัยแก่
เหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย
มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑-๒-๓)

๔. เหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม เป็นปัจจัย
แก่เหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม ด้วยอำนาจของอนันตร-
ปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๔-๕-๖)
๗. เหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม เป็นปัจจัยแก่
เหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย
มี ๓ วาระ (วาระที่ ๗-๘-๙)
๙. อุปนิสสยปัจจัย
[๑๒๙] ๑. เหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม เป็นปัจจัยแก่
เหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย
มี ๙ วาระ.
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๑๓๐] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ
ในอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสมนันตรปัจจัย
มี ๙ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ ใน
นิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๕
วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.
ปัจจนียนัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ
[๑๓๑] ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
ฯลฯ

อนุโลมปัจจนียนัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ
[๑๓๒] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ... ฯลฯ
ปัจจนียานุโลมนัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม
[๑๓๓] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๖ วาระ... ฯลฯ
แม้ปัญหาวาระในกุสลติกะฉันใด พึงให้พิสดารฉันนั้น.
นเหตุบทปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๑๓๔] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม อาศัยนเหตุ-
ธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.
๒. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกวิจารมัตตธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
มี ๑ วาระ.
๓. นเหตุธรรมที่เป็นอวิตักกอวิจารธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นสวิตักกสวิจารธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
มี ๑ วาระ