นเหตุบทปัญหาวาระ
อนุโลมนัย
๑. อารัมมณปัจจัย
[๑๖๒] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่
นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๒. นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่
นเหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๓. นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่
นเหตุธรรมที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๔. นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่
นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม และนเหตุธรรมที่เป็นสุขสหคต-
ธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๕. นเหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่
นเหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๖. นเหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่
นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๗. นเหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่
นเหตุธรรมที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย

๘. นเหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่
นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม และนเหตุธรรมที่เป็นสุขสหคต-
ธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๙. นเหตุธรรมที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม เป็นปัจจัย
แก่นเหตุธรรมที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณ-
ปัจจัย
๑๐. นเหตุธรรมที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม เป็นปัจจัย
แก่นเหตุธรรมเป็นปีติสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๑๑. นเหตุธรรมที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม เป็นปัจจัย
แก่นเหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๑๒. นเหตุธรรมที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม เป็น
ปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม และนเหตุธรรมที่เป็น
สุขสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๑๓. นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม และนเหตุ-
ธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคต-
ธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๔ วาระ (วาระที่ ๑๓-๑๖)
๒. อธิปติปัจจัย
[๑๖๓] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่
นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย มี ๔
วาระ (วาระที่ ๑-๔)

๕. นเหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่
นเหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย มี ๔
วาระ (วาระที่ ๕-๘)
๙. นเหตุธรรมที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม เป็นปัจจัย
แก่นเหตุธรรมที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติ-
ปัจจัย มี ๔ วาระ (วาระที่ ๙-๑๒)
๑๓. นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม และนเหตุ-
ธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคต-
ธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย มี ๔ วาระ (วาระที่ ๑๓-๑๖)
๔. อนันตรปัจจัย
[๑๖๔] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่
นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย ฯลฯ
๘. อุปนิสสยปัจจัย
[๑๖๕] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่
นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย มี
๔ วาระ.
๕. นเหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่
นเหตุธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย มี
๔ วาระ.

๙. นเหตุธรรมที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม เป็นปัจจัย
แก่นเหตุธรรมที่เป็นอุเบกขาสหคตธรรม ด้วยอำนาจของอุปนิสสย-
ปัจจัย มี ๔ วาระ.
๑๓. นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคตธรรม และนเหตุ-
ธรรมที่เป็นสุขสหคตธรรม เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นปีติสหคต-
ธรรม ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย มี ๔ วาระ ฯลฯ
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๑๖๖] ในอารัมมณปัจจัย มี ๑๖ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๑๖ วาระ
ในอนันตรปัจจัย มี ๑๖ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๑๖ วาระ ในสหชาต-
ปัจจัย มี ๑๐ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๑๐ วาระ ในนิสสยปัจจัย มี ๑๐
วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๑๖ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๑๐ วาระ ใน
อาหารปัจจัย มี ๑๐ วาระ ในอวิคตปัจจัย มี ๑๐ วาระ.
ปัจจนียนัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ
[๑๖๗] ในนเหตุปัจจัย มี ๑๖ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๑๖ วาระ
ในนอธิปติปัจจัย มี ๑๖ วาระ ฯลฯ
อนุโลมปัจจนียนัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ
[๑๖๘] เพราะอารัมมณปัจจัย ในนเหตุปัจจัย มี ๑๖ วาระ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม
[๑๖๙] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๑๖ วาระ... ฯลฯ
แม้ในปัญหาวาระในกุสลติกะฉันใด พึงให้พิสดารฉันนั้น.
ปีติติกเหตุทุกะ จบ

ทัสสนติกเหตุทุกะ
(๘. ทัสสนติกะ ๑. เหตุทุกะ)
เหตุบทปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๑๗๐] ๑. เหตุธรรมที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม อาศัย
เหตุธรรมที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๒. เหตุธรรมที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม อาศัย
เหตุธรรมที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๓. เหตุธรรมที่เป็นเนวทัสสเนนนภาวนายปหาตัพพ-
ธรรม อาศัยเหตุธรรมที่เป็นเนวทัสสเนนนภาวนายปหาตัพพธรรม
เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๑๗๑] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในปัจจัยทั้งปวง มี ๓ วาระ ใน
วิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.

ปัจจนียนัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ
[๑๗๒] ในนอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๓
วาระ ฯลฯ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ.
สหชาตวาระก็ดี ฯลฯ สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดาร.
เหตุบทปัญหาวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๑๗๓] ๑. เหตุธรรมที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม เป็น
ปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม ด้วยอำนาจของ
เหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.
๒. อารัมมณปัจจัย
[๑๗๔] ๑. เหตุธรรมที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม เป็น
ปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม ด้วยอำนาจของ
อารัมมณปัจจัย ฯลฯ
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๑๗๕] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๘ วาระ
ในอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๕ วาระ ในสมนันตรปัจจัย

มี ๕ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ ใน
นิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๘ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี
๓ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ในอินทริยปัจจัย มี ๑ วาระ ในมัคค-
ปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.
ปัจจนียนัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ
[๑๗๖] ในนเหตุปัจจัย มี ๘ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๘ วาระ
ฯลฯ
๑อนุโลมปัจจนียนัย
[๑๗๗] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัยมี ๓ วาระ.... ฯลฯ
ปัจจนียานุโลมนัย
[๑๗๘] เพราะเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๘ วาระ... ฯลฯ
แม้ในปัญหาวาระในกุสลติกะฉันใด พึงให้พิสดารฉันนั้น.
๑. เนื่องด้วยการนับจำนวนวาระในปัจจนียนัย, อนุโลมปัจจนียนัย และปัจจนียานุโลมนั้น
ท่านแสดงไว้โดยย่อพอเป็นแนวเท่านั้น เพราะฉะนั้นตั้งแต่นี้เป็นต้นไปจะไม่มีหัวข้อเรื่องแสดง
การ
นับจำนวนวาระใน ๓ นัยนี้ แต่พึงเข้าใจว่ามีอยู่ตามปกติ

นเหตุบทปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๑๗๙] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๒. นเหตุธรรมที่เป็นเนวทัสสเนนนภาวนายปหา-
ตัพพธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
๓. นเหตุธรรมที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม และ
นเหตุธรรมที่เป็นเนวทัสสเนนนภาวนายปหาตัพพธรรม อาศัยนเหตุ-
ธรรมที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๔. นเหตุธรรมที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๕. นเหตุธรรมที่เป็นเนวทัสสเนนนภาวนายปหา-
ตัพพธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
๖. นเหตุธรรมมที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม และ
นเหตุธรรมที่เป็นเนวทัสสเนนนภาวนายปหาตัพพธรรม อาศัยนเหตุ-
ธรรมที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย

๗. นเหตุธรรมที่เป็นเนวทัสสเนนนภาวนายปหา-
ตัพพธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นเนวทัสสเนนนภาวนายปหาตัพพ-
ธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๘. นเหตุธรรมที่เป็นเนวทัสสเนนนภาวนายปหา-
ตัพพธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม และ
นเหตุธรรมที่เป็นเนวทัสสเนนนภาวนายปหาตัพพธรรม เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
๙. นเหตุธรรมที่เป็นเนวทัสสเนนนภาวนายปหา-
ตัพพธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม และ
นเหตุธรรมที่เป็นเนวทัสสเนนนภาวนายปหาตัพพธรรม เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
๒. อารัมมณปัจจัย
[๑๘๐] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นทัสสเนนปหาตัพพธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณ-
ปัจจัย
๒. นเหตุธรรมที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นภาวนายปหาตัพพธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณ-
ปัจจัย
๓. นเหตุธรรมที่เป็นเนวทัสสเนนนภาวนายปหา-
ตัพพธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นเนวทัสสเนนภาวนายปหาตัพพ-
ธรรม เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย