เพราะตกจมไปอย่างหนัก. แม้ฝีที่บวมสุกกลัดหนองก็แตก มีของไม่
สะอาดไหลออก. เพราะฉะนั้น กามเหล่านั้นชื่อว่า เป็นดังหัวฝี เพราะ
เป็นที่ไหลออกแห่งกิเลสซึ่งไม่สะอาด และเพราะกามทั้งหลายบวมพองขึ้น
สุกแล้วแตกไปด้วยความเกิด ความแก่ และความดับ. ชื่อว่า อุปทฺทโว
เพราะอุบาทว์. อธิบายว่า อุบาทว์ยังความพินาศให้เกิดขึ้น ครอบงำ
ท่วมทับซึ่งบุคคลผู้ติดอยู่ในกามนั้น. คำนี้เป็นชื่อของโทษทั้งหลายมี
อาชญาแผ่นดินเป็นต้น. เพราะฉะนั้น กามคุณเหล่านี้ จึงชื่อว่า อุบาทว์
เพราะเป็นเหตุไม่ให้บุคคลถึงซึ่งพระนิพพานอันตนยังไม่ทราบแล้ว และ
เพราะเป็นที่ตั้งแห่งอันตรายทั้งปวง. ก็เพราะเหตุที่กามคุณเหล่านั้นยังความ
เดือดร้อนเพราะกิเลสให้เกิด หรือยังความปรารถนาในความไม่มีโรค
กล่าวคือความเป็นปกติให้เกิดขึ้น ย่อมทำลายความไม่มีโรคคือความเป็น
ปกตินั่นเอง ฉะนั้น กามจึงชื่อว่าโรค เพราะอรรถว่า ทำลายความไม่มี
โรค. อนึ่ง ชื่อว่าเป็นดังลูกศร เพราะอรรถว่า เสียบเข้าไปภายใน เพราะ
อรรถว่า เจาะในภายใน และเพราะอรรถว่า นำออกไปได้ยาก. ชื่อว่า
ภยํ เพราะนำภัยในปัจจุบันและภพหน้ามา. บทว่า เมตํ ตัดบทเป็น เม
เอตํ. บทที่เหลือชัดดีแล้ว. แม้บทสรุปก็พึงทราบโดยนัยดังกล่าวแล้ว
นั้นแล.
บทว่า กามราคตฺตยํ คือ สัตว์นี้กำหนัดด้วยกามราคะ. บทว่า
ฉนฺทราควินิพนฺโธ คือ อันฉันทราคะผูกพันด้วยความเสน่หา. บทว่า
ทิฏฺฐธมฺมกาปิ คพฺภา จากครรภ์อัน มีในปัจจุบัน คือจากครรภ์ ได้แก่
สฬายตนะอันเป็นไปอยู่ในปัจจุบัน. บทว่า สมฺปรายิกาปิ ภยา คือ จาก
ครรภ์ ได้แก่ สฬายตนะในโลกหน้า. บทว่า น ปริมุจฺจติ คือ ไม่สามารถ