๙๗. นนิยยานิกทุกะ
ปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๑๘๔] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่นิยยานิกธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่
นิยยานิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.
๒. ธรรมที่ไม่ใช่อนิยยานิกธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่
อนิยยานิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๒ - ๔)
๕. ธรรมที่ไม่ใช่นิยยานิกธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่
นิยยานิกธรรม และที่ไม่ใช่อนิยยานิกธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
มี ๑ วาระ.
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๑๘๕] ในเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
นนิยยานิกทุกะ จบ

๙๘. นนิยตทุกะ
ปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๑๘๖] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่นิยตธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่นิยต-
ธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.
๒. ธรรมที่ไม่ใช่อนิยตธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่
อนิยตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๒-๔)
๕. ธรรมที่ไม่ใช่นิยตธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่นิยต-
ธรรม และที่ไม่ใช่อนิยตธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๑๘๗] ในเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
นนิยตทุกะ จบ

๙๙. นสอุตตรทุกะ
ปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๑๘๘] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่สอุตตรธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่
สอุตตรธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑-๓)
๔. ธรรมที่ไม่ใช่อนุตตรธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่
อนุตตรธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.
๕. ธรรมที่ไม่ใช่อนุตตรธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่
สอุตตรธรรม และที่ไม่ใช่อนุตตรธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
มี ๑ วาระ.
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๑๘๙] ในเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
นสอุตตรทุกะ จบ

๑๐๐. นสรณทุกะ
ปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๑๙๐] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่สรณธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่สรณ-
ธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.
๒. ธรรมที่ไม่ใช่อรณธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อรณ-
ธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๒-๔)
๕. ธรรมที่ไม่ใช่สรณธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่สรณ-
ธรรม และที่ไม่ใช่อรณธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ.
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๑๙๑] ในเหตุปัจจัย มี ๕ วาระ ฯลฯ
นสรณทุกะ จบ
ปิฏฐิทุกะจบ
ปัจจนียทุกปัฏฐาน จบ

๓. ปัจจนียทุกติกปัฏฐาน
นเหตุทุกนกุสลติกะ๑
(๑. นเหตุทุกะ ๑. นกุสลติกะ)
กุศลบทปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๑๙๒] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่กุศลที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรม
ที่ไม่ใช่กุศลที่เป็นนเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
คือ ขันธ์ ๓ และ จิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นอกุศลและ
อัพยากตะที่เป็นเหตุธรรม เกิดขึ้น.
๒. ธรรมที่ไม่ใช่กุศลที่ไม่ใช่นเหตุธรรม อาศัยธรรม
ที่ไม่ใช่กุศลที่เป็นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
คือ เหตุธรรม อาศัยขันธ์ที่เป็นอกุศล และอัพยากตะที่เป็นนเหตุ-
ธรรม เกิดขึ้น.
๓. ธรรมที่ไม่ใช่กุศลที่เป็นนเหตุธรรม และธรรมที่
ไม่ใช่กุศลที่ไม่ใช่นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กุศลที่เป็นนเหตุ-
ธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
๑. ม. เป็นเหตุทุกกุสลติกะ

[๑๙๓] ๔. ธรรมที่ไม่ใช่กุศลที่ไม่ใช่นเหตุธรรม อาศัยธรรม
ที่ไม่ใช่กุศลที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
๕ ธรรมที่ไม่ใช่กุศลที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรม
ที่ไม่ใช่กุศล ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
๖. ธรรมที่ไม่ใช่กุศลที่เป็นเหตุธรรม และธรรม
ที่ไม่ใช่กุศลที่ไม่ใช่นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กุศลที่ไม่ใช่นเหตุ-
ธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
[๑๙๔] ๗. ธรรมที่ไม่ใช่กุศลที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรม
ที่ไม่ใช่กุศลที่เป็นนเหตุธรรม และธรรมที่ไม่ใช่กุศลที่ไม่ใช่นเหตุ-
ธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๘. ธรรมที่ไม่ใช่กุศลที่ไม่ใช่นเหตุธรรม อาศัยธรรม
ที่ไม่ใช่กุศลที่เป็นนเหตุธรรม และธรรมที่ไม่ใช่กุศลที่ไม่ใช่นเหตุ-
ธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
๙. ธรรมที่ไม่ใช่กุศลที่เป็นนเหตุธรรม และธรรม
ที่ไม่ใช่กุศลที่ไม่ใช่นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่กุศลที่เป็นนเหตุ-
ธรรม และธรรมที่ไม่ใช่กุศลที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุ
ปัจจัย.
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๑๙๕] ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.

การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ
ในนเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ.
ในสหชาตวาระก็ดี ฯลฯ ในสัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดารทุกวาระ.
กุศลบทปัญหาวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๑๙๖] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่กุศลที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เป็นปัจจัย
แก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศลที่ไม่ใช่นเหตุธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.
๒. ธรรมที่ไม่ใช่กุศลที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เป็นปัจจัย
แก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศลที่เป็นนเหตุธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.
๓. ธรรมที่ไม่ใช่กุศลที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เป็นปัจจัย
แก่ธรรมที่ไม่ใช่กุศลที่เป็นนเหตุธรรม และธรรมที่ไม่ใช่กุศลที่ไม่ใช่
นเหตุธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย.
๒. อารัมมณปัจจัย
[๑๙๗] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่กุศลที่เป็นนเหตุธรรม เป็นปัจจัยแก่
ธรรมที่ไม่ใช่กุศลที่เป็นนเหตุธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๑๙๘] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.
ปัญหาวาระพึงให้พิสดารอย่างนี้.
อกุศลบทปัญหาวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๑๙๙] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศลที่เป็นนเหตุธรรม อาศัยธรรม
ที่ไม่ใช่อกุศลที่เป็นนเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
คือ ขันธ์ ๓ และจิตตสมุฏฐานรูป อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นกุศลและ
อัพยากตะที่เป็นนเหตุธรรม เกิดขึ้น.
๒. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม อาศัย
ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ที่เป็นนเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
คือ เหตุธรรม อาศัยขันธ์ที่เป็นกุศล และอัพยากตะที่เป็นนเหตุธรรม
เกิดขึ้น.
๓. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ที่เป็นนเหตุธรรม และธรรม
ที่ไม่ใช่อกุศล ที่ไม่ใช่เหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ที่เป็น
นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.

[๒๐๐] ๔. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม อาศัย
ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
๕. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัย
ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
๖. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ที่เป็นนเหตุธรรม และธรรม
ที่ไม่ใช่อกุศล ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ที่ไม่ใช่
นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
[๒๐๑] ๗. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัย
ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ที่เป็นนเหตุธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล
ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
๘. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม อาศัย
ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ที่เป็นนเหตุธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล
ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
๙. ธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ที่เป็นนเหตุธรรม และธรรม
ที่ไม่ใช่กุศลที่ไม่ใช่นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ที่เป็น
นเหตุธรรม และธรรมที่ไม่ใช่อกุศล ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย.

การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๒๐๒] ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
ในปัจจัยทั้งปวง มี ๙ วาระ.
อัพยากตบทปัญหาวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๒๐๓] ๑. ธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ ที่เป็นนเหตุธรรม อาศัย
ธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ ที่เป็นนเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
คือ ขันธ์ ๓ อาศัยขันธ์ ๑ ที่เป็นนเหตุธรรม ที่เป็นกุศล และ
อกุศล เกิดขึ้น, ขันธ์ ๑ อาศัยขันธ์ ๓ เกิดขึ้น.
๒. ธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะที่ไม่ใช่นเหตุธรรม อาศัย
ธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
๓. ธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ ที่เป็นนเหตุธรรม และ
ธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม อาศัยธรรมที่ไม่ใช่
อัพยากตะ ที่เป็นนเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย.
[๒๐๔] ๔. ธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะที่ไม่ใช่นเหตุธรรม อาศัย
ธรรมที่ไม่ใช่อัพยากตะ ที่ไม่ใช่นเหตุธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ (วาระที่ ๔-๖)