ปัจจัย มี ๓ วาระ ในนกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปากปัจจัย มี ๓ วาระ
ฯลฯ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๒ วาระ.
สหชาตวาระก็ดี ฯลฯ สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดาร.
นเหตุบทปัญหาวาระ
อนุโลมนัย
๑. อารัมมณปัจจัย
[๕๐] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เป็น
ปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม ด้วยอำนาจ
ของอารัมมณปัจจัย
๒. นเหตุธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรมเป็น
ปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม ด้วยอำนาจ
ของอารัมมณปัจจัย
๓. นเหตุธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เป็น
ปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นอทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม ด้วย
อำนาจของอารัมมณปัจจัย
๔. นเหตุธรรมที่เป็นทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม
เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม ด้วย
อำนาจของอารัมมณปัจจัย

๕. นเหตุธรรมที่เป็นทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม
เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม ด้วยอำ-
นาจของอารัมมณปัจจัย
๖. นเหตุธรรมที่เป็นทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม
เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นอทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม
ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๗. นเหตุธรรมที่เป็นอทุกมสุขายเวทนายสัมปยุตต-
ธรรม เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตต-
ธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๘. นเหตุธรรมที่เป็นอทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตต-
ธรรม เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม
ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๙. นเหตุธรรมที่เป็นอทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตต-
ธรรม เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม
ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๒. อธิปติปัจจัย
[๕๑] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เป็น
ปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม ด้วยอำนาจ
ของอธิปติปัจจัย

๒. นเหตุธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เป็น
ปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นอทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม ด้วย
อำนาจของอธิปติปัจจัย
๓. นเหตุธรรมที่เป็นทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม
เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม ด้วย
อำนาจของอธิปติปัจจัย
๔. นเหตุธรรมที่เป็นอทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตต-
ธรรม เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นอทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตต-
ธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย
๕. นเหตุธรรมที่เป็นอทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตต-
ธรรม เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม
ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย
๓. อนันตรปัจจัย
[๕๒] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เป็น
ปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม ด้วยอำนาจ
ของอนันตรปัจจัย มี ๒ วาระ.
๓. นเหตุธรรมที่เป็นทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม
เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม ด้วย
อำนาจของอนันตรปัจจัย มี ๒ วาระ (วาระที่ ๓-๔)

๕. นเหตุธรรมที่เป็นอทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตต-
ธรรม เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นอทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตต-
ธรรม ด้วยอำนาจของอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๕-๖-๗)
ฯลฯ
๘. อุปนิสสยปัจจัย
[๕๓] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม เป็น
ปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นสุขายเวทนายสัมปยุตตธรรม ด้วยอำนาจ
ของอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ.
๔. นเหตุธรรมที่เป็นทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม
เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นทุกขายเวทนายสัมปยุตตธรรม ด้วย
อำนาจของอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ.
๗. นเหตุธรรมที่เป็นอทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตต-
ธรรม เป็นปัจจัยแก่นเหตุธรรมที่เป็นอทุกขมสุขายเวทนายสัมปยุตต-
ธรรม ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ.
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๕๔] ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๕ วาระ
ในอนันตรปัจจัย มี ๗ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๗ วาระ ในสหชาตปัจจัย
มี ๓ วาระ ในอัญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ ในนิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ
ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๓ วาระ ในกัมมปัจจัย มี

๘ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๓ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๓ วาระ ในอินทริย-
ปัจจัย มี ๓ วาระ ในฌานปัจจัย มี ๓ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๓ วาระ ใน
สัมปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ ในอัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ ในนัตถิปัจจัย มี ๗
วาระ ในวิคตปัจจัย มี ๗ วาระ ในอวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.
ปัจจนียนัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ
[๕๕] ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ...
ฯลฯ
อนุโลมปัจจนียนัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ
[๕๖] เพราะอารัมมณปัจจัย ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ... ฯลฯ
ปัจจนียานุโลมนัย
การนับจำนวนจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม
[๕๗] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ... ฯลฯ
ปัญหาวาระในกุสลติกะฉันใด พึงให้พิสดารฉันนั้น.
เวทนาติกเหตุทุกะ จบ

วิปากติกเหตุทุกะ
(๓. วิปากติกะ ๑. เหตุทุกะ)
เหตุบทปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑.เหตุปัจจัย
[๕๘] ๑. เหตุธรรมที่เป็นวิปากธรรม อาศัยเหตุธรรมที่เป็น
วิปากธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๒. เหตุธรรมที่เป็นวิปากธัมมธรรม อาศัยเหตุธรรม
ที่เป็นวิปากธัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๓. เหตุธรรมที่เป็นเนววิปากนวิปากธัมมธรรม อาศัย
เหตุธรรมที่เป็นเนววิปากนวิปากธัมมธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๕๙] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
ในอาเสวนปัจจัย มี ๒ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๑
วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.

ปัจจนียนัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ
[๖๐] ในนอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในนอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ในนวิปาก-
ปัจจัย มี ๒ วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ.
สหชาตวาระก็ดี ฯลฯ สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดารเหมือนปฏิจจ-
วาระ.
เหตุบทปัญหาวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๖๑] ๑. เหตุธรรมที่เป็นวิปากธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรม
ที่เป็นวิปากธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย
๒. เหตุธรรมที่เป็นวิปากธัมมธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ-
ธรรมที่เป็นวิปากธัมมธรรม ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย
๓. เหตุธรรมที่เป็นเนววิปากนวิปากธัมมธรรม เป็น
ปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็นเนววิปากนวิปากธัมมธรรม ด้วยอำนาจของ
เหตุปัจจัย

๒. อารัมมณปัจจัย
[๖๒] ๑. เหตุธรรมที่เป็นวิปากธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรม
ที่เป็นวิปากธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๒. เหตุธรรมที่เป็นวิปากธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรม
ที่เป็นวิปากธัมมธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๓. เหตุธรรมที่เป็นวิปากธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรม
ที่เป็นเนววิปากนวิปากธัมมธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๔. เหตุธรรมที่เป็นวิปากธัมมธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ-
ธรรมที่เป็นวิปากธัมมธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๕. เหตุธรรมที่เป็นวิปากธัมมธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ-
ธรรมที่เป็นวิปากธรรม ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๖. เหตุธรรมที่เป็นวิปากธัมมธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ-
ธรรมที่เป็นเนววิปากนวิปากธัมมธรรมด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
๗. เหตุธรรมที่เป็นเนววิปากนวิปากธัมมธรรม เป็น
ปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็นเนววิปากนวิปากธัมมธรรม ด้วยอำนาจของ
อารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๗-๘-๙)
๓. อธิปติปัจจัย
[๖๓] ๑. เหตุธรรมที่เป็นวิปากธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรม
ที่เป็นวิปากธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย

๒. เหตุธรรมที่เป็นวิปากธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรม
ที่เป็นวิปากธัมมธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย
๓. เหตุธรรมที่เป็นวิปากธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุธรรม
ที่เป็นเนววิปากนวิปากธัมมธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย
๔. เหตุธรรมที่เป็นวิปากธัมมธรรม เป็นปัจจัยแก่เหตุ-
ธรรมที่เป็นวิปากธัมมธรรม ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย มี ๒ วาระ
(วาระที่ ๔-๕)
๖. เหตุธรรมที่เป็นเนววิปากนวิปากธัมมธรรม เป็น
ปัจจัยแก่เหตุธรรมที่เป็นเนววิปากนวิปากธัมมธรรม ด้วยอำนาจของ
อธิปติปัจจัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๖๔] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ใน
อธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๕ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี
๕ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ ใน
นิสสยปัจจัย มี ๓ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี
๒ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๑ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.
ปัจจนียนัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ
[๖๕] ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
ฯลฯ

อนุโลมปัจจนียนัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ
[๖๖] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ.. ฯลฯ
ปัจจนียานุโลมนัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม
[๖๗] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ... ฯลฯ
ในปัญหาวาระ ในกุสลติกะฉันใด พึงให้พิสดารฉันนั้น.
นเหตุบทปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๖๘] ๑. นเหตุธรรมที่เป็นวิปากธรรม อาศัยนเหตุธรรม
ที่เป็นวิปากธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๒. นเหตุธรรมที่เป็นเนววิปากนวิปากธัมมธรรม อาศัย
นเหตุธรรมที่เป็นวิปากธรรม เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๓. นเหตุธรรมที่เป็นวิปากธรรม และนเหตุธรรมที่เป็น
เนววิปากนวิปากธัมมธรรม อาศัยนเหตุธรรมที่เป็นวิปากธรรม เกิด
ขึ้น เพราะเหตุปัจจัย