๙ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ ใน
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี
๙ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๓ วาระ ในอินทริย-
ปัจจัย มี ๓ วาระ ในฌานปัจจัย มี ๓ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๓ วาระ ใน
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ
ในวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอวิคตปัจจัย มี ๘ วาระ.
ปัจจนียนัย
การยกปัจจัยในปัจจนียะ
[๔๓] ๑. อกุศลธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่อกุศลธรรม
ที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของ
สหชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย ฯลฯ
การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ
[๔๔] ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในนสมนันตร-
ปัจจัย มี ๙ วาระ ในนสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๙
วาระ ฯลฯ ในโนวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.
อนุโลมปัจจนียนัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ
[๔๕] เพราะเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม
[๔๖] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ . . .ฯลฯ
อนุโลมนัยก็ดี ปัจจนียนัยก็ดี อนุโลมปัจจนียนัยก็ดี ปัจจนียานุโลม-
นัยก็ดี แห่งปัญหาวาระในกุสลติกะ ท่านนับไว้อย่างไร พึงนับอย่างนั้น.
อัพยากตบทปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
เหตุปัจจัย
[๔๗] ๑. อัพยากตธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยอัพยากตธรรม
ที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๒. อัพยากตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยอัพยากตธรรม
ที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
๓. อัพยากตธรรมที่เป็นเหตุ และอัพยากตธรรม
ที่ไม่ใช่เหตุทั้งหลาย อาศัยอัพยากตธรรมที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น
เพราะเหตุปัจจัย
๔. อัพยากตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยอัพยากตธรรม
ที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.
๗. อัพยากตธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยอัพยากตธรรม
ที่เป็นเหตุ และอัพยากตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย
มี ๓ วาระ

๒. อารัมมณปัจจัย
[๔๘] ๑. อัพยากตธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยอัพยากตธรรม
ที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะอารัมมณปัจจัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๔๙] ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ใน
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี
๙ วาระ. ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ ใน
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในปุเรชาตปัจจัย
มี ๙ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิปาก-
ปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๙ วาระ ในอินทริยปัจจัย มี ๙ วาระ
ในฌานปัจจัย มี ๙ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ ในสัมปยุตตปัจจัย มี
๙ วาระ ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในนัตถิ-
ปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.
ปัจจนียนัย
๑. นเหตุปัจจัย
[๕๐] ๑. อัพยากตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยอัพยากธรรม
ที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย

๒. นอารัมมณปัจจัย
[๕๑] ๑. อัพยากตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยอัพยากตธรรม
ที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย
๒. อัพยากตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยอัพยากตธรรม
ที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย
๓. อัพยากตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยอัพยากตธรรม
ที่เป็นเหตุ และอัพยากตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณ-
ปัจจัย
๓. นอธิปติปัจจัย
[๕๒] ๑. อัพยากตธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยอัพยากตธรรม
ที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
๑๑. นกัมมปัจจัย
[๕๓] ๑. อัพยากตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยอัพยากตธรรม
ที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะนกัมมปัจจัย
๒. อัพยากตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยอัพยากตธรรม
ที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะนกัมมปัจจัย
๓. อัพยากตธรรมที่ไม่ใช่เหต อาศัยอัพยากตธรรม
ที่เป็นเหตุ และอัพยากตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะนกัมม-
ปัจจัย ฯลฯ
๑๒. นวิปากปัจจัย ฯลฯ ๒๐. โนวิคตปัจจัย
[๕๔ ] ๑. อัพยากตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยอัพยากตธรรม
ที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะนอาหารปัจจัย

เพราะนอินทริยปัจจัย
เพราะฌานปัจจัย ฯลฯ
การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ
[๕๕] ในนเหตุปัจจัย มี ๑ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ. ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ ในนสมันนตร-
ปัจจัย มี ๓ วาระ ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ ในนอุปนิสสยปัจจัย มี
๓ วาระ ในนปุเรชาตปัจจัยมี ๙ วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ใน
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ในนกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปากปัจจัย มี
๙ วาระ ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ ในนอินทริยปัจจัย มี ๑ วาระ ในน
ฌานปัจจัย มี ๑ วาระ ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ. ในนสัมปยุตตปัจจัย มี ๓
วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ ในโน
วิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.
อนุโลมปัจจนียนัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ
[๕๖] เพราะเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ... ฯลฯ
ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
ปัจจนียานุโลมนัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม
[๕๗] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๑ วาระ... ฯลฯ
สหชาตวาระก็ดี ปัจจัยวาระก็ดี นิสสยวาระก็ดี สังสัฏฐวาระก็ดี
สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดารเหมือนปฏิจจวาระ.

อัพยากตบทปัญหาวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๕๘] ๑. อัพยากตธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่อัพยากต-
ธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย
๒. อัพยากตธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่อัพยากต-
ธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย
๓. อัพยากตธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่อัพยากต-
ธรรมที่เป็นเหตุ และอัพยากตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของ
เหตุปัจจัย
๒. อารัมมณปัจจัย
[๕๙] ๑. อัพยากตธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่อัพยากต-
ธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ.
๓. อธิปติปัจจัย
[๖๐] ๑. อัพยากตธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่อัพยากต-
ธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย
มี ๒ อย่าง คือที่เป็น อารัมมณาธิปติ และสหชาติธิปติ มี ๓ วาระ.

๒. อัพยากตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่อัพยากต-
ธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย
มี ๒ อย่าง คือที่เป็น อารัมมณาธิปติ และ สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ.
๓. อัพยากตธรรมที่เป็นเหตุ และอัพยากตธรรม
ที่ไม่ใช่เหตุทั้งหลาย เป็นปัจจัยแก่อัพยากตธรรมที่เป็นเหตุ ด้วย
อำนาจของอธิปติปัจจัย
มีอย่างเดียว คือที่เป็น อารัมมณาธิปติ มี ๓ วาระ.
๑๐. ปุเรชาตปัจจัย
[๖๑] ๑. อัพยากตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่อัพยากต-
ธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ.
๑๑. ปัจฉาชาตปัจจัย
[๖๒] ๑. อัพยากตธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่อัพยากต-
ธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย
๒. อัพยากตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่อัพยากต-
ธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย
๓. อัพยากตธรรมที่เป็นเหตุ และอัพยากตธรรม
ที่ไม่ใช่เหตุทั้งหลาย เป็นปัจจัยแก่อัพยากตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วย
อำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย ฯลฯ

ด้วยอำนาจของอาเสวนปัจจัย ฯลฯ
๑๓. กัมมปัจจัย
[๖๓] ๑. อัพยากตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่อัพยากต-
ธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ.
๑๔. วิปากปัจจัย
[๖๔] ๑. อัพยากตธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่อัพยากต-
ธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ.
๑๕. อาหารปัจจัย ฯลฯ ๑๙ สัมปยุตตปัจจัย
[๖๕] ๑. อัพยากตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่อัพยากต-
ํธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วย
อำนาจของอินทริยปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของฌานปัจจัย,
เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของมัคคปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของ
สัมปยุตตปัจจัย.
๒๐. วิปปยุตตปัจจัย
[๖๖] ๑. อัพยากตธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่อัพยาต-
ธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย
๒. อัพยากตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่อัพยากต-
ธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของวิปปยุตตปัจจัย มี ๓ วาระ.

๕. อัพยากตธรรมที่เป็นเหตุ และอัพยากตธรรมที่เป็น
ไม่ใช่เหตุทั้งหลาย เป็นปัจจัยแก่อัพยากตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วย
อำนาจของวิปปยุตตปัจจัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๖๗] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ใน
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๙
วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ ในนิสสย-
ปัจจัย มี ๙ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ
ในปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ในกัมมปัจจัย มี
๓ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๓ วาระ ในอินทริย-
ปัจจัย มี ๙ วาระ ในฌานปัจจัย มี ๓ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ ใน
สัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ ในอัตถิปัจจัย มี
๙ วาระ ในนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอวิคตปัจจัย
มี ๙ วาระ.
ปัจจนียนัย
การยกปัจจัยในปัจจนียะ
[๖๘] ๑. อัพยากตธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่อัพยากต-
ธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วย
อำนาจของสหชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.
๒. อัพยากตธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่อัพยากต-
ธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วย

อำนาจของสหชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย,
เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของปัจฉาชาตปัจจัย.
๓. อัพยากตธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่อัพยากต-
ธรรมที่เป็นเหตุ และอัพยากตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของ
อารัมมณปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย
ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย.
๔. อัพยากตธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่อัพยากต-
ธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วย
อำนาจของสหชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย,
เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของ
ปัจฉาชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของอาหารปัจจัย, เป็นปัจจัย
ด้วยอำนาจของอินทริยปัจจัย.
การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ
[๖๙] ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อนุโลมปัจจนียนัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ
[๗๐] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ. . . ฯลฯ