อันตรกัป อายุกัป อสงไขยกัป มหากัป
อันตรกัป ได้แก่ ระยะเวลาที่ท่านประมาณไว้ดังนี้ คือ เมื่อมนุษย์มีอายุอยู่ถึง ๑ อสังขัยปีแล้วก็ลดลงมา คือ ร้อยปีลดหนึ่งปี จนถึง ๑๐ ปี และกลับทับทวีเพิ่มขึ้นไปทุกชั่วระยะชีวิต จนถึง ๑ อสังขัยปีอีก จึงนับเป็นอันตรกัปหนึ่ง
อายุของมนุษย์ที่ลดลงและเพิ่มขึ้นในอันตรกัปนั้น เรียกว่า อายุกัป เช่น ถ้าอายุมนุษย์มีอายุเฉลี่ย 100 ปี อายุ 100 ปี นั้นคือ อายุกัป
อันตรกัป นี้มี 3 อย่างคือ (1) ทุพภิกขันตรกัป (2) โรคันตรกัป (3) สัตถันตรกัป สิ่งเหล่านี้เกิดเพราะอำนาจของจิต
อันตรกัป นี้มี ๓ อย่างคือ ทุพภิกขันตรกัป กัปที่โลกพินาศในระหว่างด้วยทุพภิกขภัย ๑ โรคันตรกัป กัปที่โลกพินาศในระหว่างด้วยโรค ๑ สัตถันตรกัป กัปที่โลกพินาศในระหว่างด้วยศาสตรา ๑. ในกัปเหล่านั้นทุพภิกขันตรกัป มีขึ้นได้แก่หมู่สัตว์ที่หนาด้วยความโลภ โรคันตรกัป มีขึ้นได้แก้หมู่สัตว์ที่หนาด้วยความโมหะ สันถันตรกัป มีขึ้นได้แก่หมู่สัตว์ที่หนาด้วยโทสะในกัปเหล่านั้น เหล่าสัตว์ที่ฉิบหาย เพราะทุพภิกขันตรกัป ย่อมเกิดขึ้นในปิตติวิสัยแห่งเปรตเสียโดยมาก เพราะอะไร ? เพราะมีความอยากในอาหารเป็นกำลัง เหล่าสัตว์ที่ฉิบหายเพราะโรคันตรกัป บังเกิดในสวรรค์โดยมาก เพราะอะไร ? เพราะสัตว์เหล่านั้นเกิดเมตตาจิตขึ้นว่าโอหนอ โรคเห็นปานนี้ไม่พึงมีแก่สัตว์เหล่าอื่น เหล่าสัตว์ที่ฉิบหายเพราะสัตถันตรกัป ย่อมเกิดในนรกโดยมาก เพราะอะไร ? เพราะมีความอาฆาตต่อกันและกันอย่างรุนแรง
256 อันตรกัป เท่ากับ 1 มหากัป
เพราะ 1 มหากัป แบ่งเป็น 4 ภาค ภาคละ 64 อันตรกัป (64 x 4 = 256)
...ท่านแบ่งมหากัปออกเป็น ๔ ภาค คือ ก. สังวัฏฏอสังขัยกัป ได้แก่ โลกที่กำลังถูกทำลาย ข. สังวัฏฏฐายีอสังชัยกัป ได้แก่ โลกที่ถูกทำลายเสร็จแล้ว ค. วิวัฏฏอสังขัยกัป ได้แก่ โลกที่กำลังก่อสร้าง ฆ. วิรัฏฎฐายีอสังขัยกัป ได้แก่ โลกที่สร้างเสร็จแล้ว...
64 อันตรกัป เท่ากับ 1 อสงขัยกัป | 4 อสงขัยกัป เท่ากับ 256 อันตรกัป (64 x 4 = 256) | 4 อสงขัยกัป เท่ากับ 1 มหากัป เพราะ 1 มหากัป เท่ากับ 256 อันตรกัป