มี ๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ ในนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ใน
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๙
วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๓ วาระ ในอินทริยปัจจัย มี ๙ วาระ ในฌานปัจจัย
มี ๓ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัตถิ-
ปัจจัย มี ๙ วาระ ในนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ ใน
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.
ปัจจนียนัย
การยกปัจจัยในปัจจนียะ
[๔๙๙] ๑. เสกขธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่เสกขธรรม
ที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของ
อุปนิสสยปัจจัย.
การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ
[๕๐๐] ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
ฯลฯ
อนุโลมปัจจนียนัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ
[๕๐๑] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ.

ปัจจนียานุโลมนัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม
[๕๐๒] เพราะนเหตุปัจจัย ในอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ ฯลฯ
อนุโลมนัยก็ดี ปัจจนียนัยก็ดี อนุโลมปัจจนียนัยก็ดี ปัจจนียานุโลม-
นัย แห่งปัญหาวาระในกุสลติกะ ท่านนับไว้อย่างไร พึงนับอย่างนั้น.
อเสกขบทปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๕๐๓] ๑. อเสกขธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยอเสกขธรรมที่เป็น
เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๑-๒-๓)
๔. อเสกขธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยอเสกขธรรมที่
ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๔-๕-๖)
๗. อเสกขธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยอเสกขธรรมที่เป็น
เหตุ และอเสกขธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
(วาระที่ ๗-๘-๙)
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๕๐๔] ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในอารัมมณปัจจัยมี ๙ วาระ ใน
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี

๙ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ ใน
ในนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในปุเรชาตปัจจัย
มี ๙ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ใน
อวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.
ปัจจนียนัย
นอธิปติปัจจัย
[๕๐๕] ๑. อเสกขธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยอเสกขธรรมที่เป็น
เหตุ เกิดขึ้น เพราะนอธิปติปัจจัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ
[๕๐๖] ในนอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ.
ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ในนวิปปยุตต-
ปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ
อนุโลมปัจจนียนีย
การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ
[๕๐๗] เพราะเหตุปัจจัย ในนอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ... ฯลฯ
ปัจจนียานุโลมนัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม
[๕๐๘] เพราะนอธิปติปัจจัย ในเหตุปัจจัย มี ๖ วาระ... ฯลฯ

สหชาตวาระก็ดี ปัจจยวาระก็ดี นิสสยวาระก็ดี สังสัฏฐวาระก็ดี
สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดารเหมือนปฏิจจวาระ.
อเสกขบทปัญหาวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๕๐๙] ๑. อเสกขธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่อเสกขธรรม
ที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.
๒. อธิปติปัจจัย
[๕๑๐] ๑. อเสกขธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่อเสกขธรรม
ที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย
มีอย่างเดียว คือที่เป็น สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ.
๔. อเสกขธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัยแก่อเสกข-
ธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย
มีอย่างเดียว คือที่เป็น สหชาตาธิปติ มี ๓ วาระ.
๓. อุปนิสสยปัจจัย
[๕๑๑] ๑. อเสกขธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่อเสกขธรรม
ที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอุปนิสสยปัจจัย
มีอย่างเดียว คือที่เป็น อนันตรูปนิสสยะ

การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๕๑๒] ในเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอธิปติปัจจัย มี ๖ วาระ ใน
อนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี
๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ ในนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ใน
อุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๙
วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๓ วาระ ในอินทริยปัจจัย มี ๙ วาระ ในฌาน-
ปัจจัย มี ๓ วาระ ในมัคคปัจจัย มี ๙ วาระ ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ
ในอัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.
ปัจจนียนัย
การยกปัจจัยในปัจจัยนียะ
[๕๑๓] ๑. อเสกขธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่อเสกขธรรม
ที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของสหชาตปัจจัย, เป็นปัจจัย ด้วยอำนาจของ
อุปนิสสยปัจจัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ
[๕๑๔] ในนเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
ฯลฯ
อนุโลมปัจจนียนัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ
[๕๑๕] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ... ฯลฯ

ปัจจนียานุโลมนัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม
[๕๑๖] เพราะนเหตุปัจจัย ในอธิปติปัจจัย มี ๓ วาระ.... ฯลฯ
อนุโลมนัยก็ดี ปัจจนียนัยก็ดี อนุโลมปัจจนียนัยก็ดี ปัจจนียานุโลม-
นัยก็ดี แห่งปัญหาวาระในกุสลติกะ ท่านนับไว้อย่างไร พึงนับอย่างนั้น.
เนวเสกขานาเสกขบทปฏิจจวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๕๑๗] ๑. เนวเสกขานาเสกขธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยเนวเสก-
ขานาเสกขธรรมที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
(วาระที่ ๑-๒-๓)
๔. เนวเสกขานาเสกขธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยเนว-
เสกขานาเสกขธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ
(วาระที่ ๔-๕-๖)
๗. เนวเสกขานาเสกขธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยเนวเสก-
ขานาเสกขธรรมที่เป็นเหตุ และเนวเสกขานาเสกขธรรมที่ไม่ใช่เหตุ
เกิดขึ้น เพราะเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ (วาระที่ ๗-๘-๙)

การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๕๑๘] ในเหตุปัจจัย มี ๙ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ
ในอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสมนันตรปัจจัย
มี ๙ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ
ในนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในปุเรชาตปัจจัย
มี ๙ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ในกัมมปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิปาก.
ปัจจัย มี ๙ วาระ ฯลฯ ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.
ปัจจนียนัย
๑. นเหตุปัจจัย
[๕๑๙] ๑. เนวเสกขานาเสกขธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยเนว-
เสกขานาเสกขธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย
๒. เนวเสกขานาเสกขธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยเนวเสก-
ขานาเสกขธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะนเหตุปัจจัย
๒. นอารัมมณปัจจัย
[๕๒๐] ๑. เนวเสกขานาเสกขธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยเนว-
เสกขานาธรรมที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย
๒. เนวเสกขานาเสกขธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยเนว-
เสกขานาเสกขธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย

๓. เนวเสกขานาเสกขธรรมที่ไม่ใช่เหตุ อาศัยเนว-
เสกขานาเสกขธรรมที่เป็นเหตุ และเนวเสกขานาเสกขธรรมที่ไม่ใช่
เหตุ เกิดขึ้น เพราะนอารัมมณปัจจัย
๓. นอธิปติปัจจัย
[๕๒๑] ๑. เนวเสกขานาเสกขธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยเนวเสก-
ขานาเสกขธรรมที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะนอธิปติปัจจัย
ฯลฯ
๘. นปุเรชาตปัจจัย
[๕๒๒] ๑. เนวเสกขานาเสกขธรรมที่เป็นเหตุ อาศัยเนวเสก-
ขานาเสกขธรรมที่เป็นเหตุ เกิดขึ้น เพราะนปุเรชาตปัจจัย มี ๓ วาระ.
การนับจำนวนวาระในปัจจนียะ
[๕๒๓] ในนเหตุปัจจัย มี ๒ วาระ ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ
ในนอธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในนอนันตรปัจจัย มี ๓ วาระ ในนสมนันตร-
ปัจจัย มี ๓ วาระ ในนอัญญมัญญปัจจัย มี ๓ วาระ ในนอุปนิสสยปัจจัย มี
๓ วาระ ในนปุเรชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในนปัจฉาชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ใน
นอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ในนกัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในนวิปากปัจจัย มี
๙ วาระ ในนอาหารปัจจัย มี ๑ วาระ ในนอินทริยปัจจัย มี ๑ วาระ ใน
นฌานปัจจัย มี ๑ วาระ ในนมัคคปัจจัย มี ๑ วาระ ในนสัมปยุตตปัจจัย มี
๓ วาระ ในนวิปปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในโนนัตถิปัจจัย มี ๓ วาระ ใน
โนวิคตปัจจัย มี ๓ วาระ.

อนุโลมปัจจนียนัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลมปัจจนียะ
[๕๒๔] เพราะเหตุปัจจัย ในนอารัมมณปัจจัย มี ๓ วาระ... ฯลฯ
ปัจจนียานุโลมนัย
การนับจำนวนวาระในปัจจนียานุโลม
[๕๒๕] เพราะนเหตุปัจจัย ในอารัมมณปัจจัย มี ๒ วาระ... ฯลฯ
สหชาตวาระก็ดี ปัจจยวาระก็ดี นิสสยวาระก็ดี สังสัฏฐวาระก็ดี
สัมปยุตตวาระก็ดี พึงให้พิสดารเหมือนปฏิจจวาระ.
เนวเสกขานาเสกขบทปัญหาวาระ
อนุโลมนัย
๑. เหตุปัจจัย
[๕๒๖] ๑. เนวเสกขานาเสกขธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่
เนวเสกขานาเสกขธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ.
๒. อารัมมณปัจจัย
[๕๒๗] ๑. เนวเสกขานาเสกขธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่
เนวเสกขานาเสกขธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอารัมมณปัจจัย
มี ๙ วาระ.

๓. อธิปติปัจจัย
[๕๒๘] ๑. เนวเสกขานาเสกขธรรมที่เป็นเหตุ เป็นปัจจัยแก่
เนวเสกขานาเสกขธรรมที่เป็นเหตุ ด้วยอำนาจของอธิปติปัจจัย
มี ๒ อย่าง คือที่เป็น อารัมมณาธิปติ และ สหชาตาธิปติ มี ๙ วาระ
ฯลฯ
๑๐. ปุเรชาตปัจจัย
[๕๒๙] ๑. เนวเสกขานาเสกขธรรมที่ไม่ใช่เหตุ เป็นปัจจัย
แก่เนวเสกขานาเสกขธรรมที่ไม่ใช่เหตุ ด้วยอำนาจของปุเรชาตปัจจัย
การนับจำนวนวาระในอนุโลม
[๕๓๐] นเหตุปัจจัย มี ๓ วาระ ในอารัมมณปัจจัย มี ๙ วาระ ใน
อธิปติปัจจัย มี ๙ วาระ ในอนันตรปัจจัย มี ๙ วาระ ในสมนันตรปัจจัย มี
๙ วาระ ในสหชาตปัจจัย มี ๙ วาระ ในอัญญมัญญปัจจัย มี ๙ วาระ ใน
นิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในอุปนิสสยปัจจัย มี ๙ วาระ ในปุเรชาตปัจจัย มี
๓ วาระ ในปัจฉาชาตปัจจัย มี ๓ วาระ ในอาเสวนปัจจัย มี ๙ วาระ ใน
กัมมปัจจัย มี ๓ วาระ ในวิปากปัจจัย มี ๙ วาระ ในอาหารปัจจัย มี ๓
วาระ ในอินทริยปัจจัย มี ๙ วาระ ในฌานปัจจัย มี ๓ วาระ ในมัคคปัจจัย
มี ๙ วาระ ในสัมปยุตตปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิปปยุตตปัจจัย มี ๕ วาระ ใน
อัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในนัตถิปัจจัย มี ๙ วาระ ในวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ
ในอวิคตปัจจัย มี ๙ วาระ.