๒๓. ทุติยอนาคตสูตร
ว่าด้วยอายตนะภายในที่เป็นอนาคตเป็นทุกข์
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย จักษุที่เป็นอนาคตเป็นทุกข์ หูที่เป็นอนาคต
เป็นทุกข์ จมูกที่เป็นอนาคตเป็นทุกข์ ลิ้นที่เป็นอนาคตเป็นทุกข์ กาย
ที่เป็นอนาคตเป็นทุกข์ ใจที่เป็นอนาคตเป็นทุกข์ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย
อริยสาวกผู้ได้สดับแล้ว เห็นอยู่อย่างนี้ ฯลฯ กิจอื่นเพื่อความเป็นอย่างนี้
มิได้มี.
จบ ทุติยอนาคตสูตรที่ ๒๓
๒๔. ทุติยปัจจุปันนสูตร
ว่าด้วยอายตนะภายในที่เป็นปัจจุบันเป็นทุกข์
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย จักษุที่เป็นปัจจุบันเป็นทุกข์ หูที่เป็นปัจจุบัน
เป็นทุกข์ จมูกที่เป็นปัจจุบันเป็นทุกข์ ลิ้นที่เป็นปัจจุบันเป็นทุกข์ กาย
ที่เป็นปัจจุบันเป็นทุกข์ ใจที่เป็นปัจจุบันเป็นทุกข์ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย
อริยสาวกผู้ได้สดับแล้ว เห็นอยู่อย่างนี้ ฯลฯ กิจอื่นเพื่อความเป็นอย่างนี้
มิได้มี.
จบ ทุติยปัจจุปันนสูตรที่ ๒๔

๒๕. ตติยอตีตสูตร
ว่าด้วยอายตนะภายในที่เป็นอดีตเป็นอนัตตา
[๒๖๗] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย จักษุที่เป็นอดีตเป็นอนัตตา หูที่เป็น
อดีตเป็นอนัตตา จมูกที่เป็นอดีตเป็นอนัตตา ลิ้นที่เป็นอดีตเป็นอนัตตา
กายที่เป็นอดีตเป็นอนัตตา ใจที่เป็นอดีตที่เป็นอนัตตา ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย
อริยสาวกผู้ได้สดับแล้ว เห็นอยู่อย่างนี้ ฯลฯ กิจอื่นเพื่อความเป็นอย่างนี้
มิได้มี.
จบ ตติยอตีตสูตรที่ ๒๕
๒๖. ตติยอนาคตสูตร
ว่าด้วยอายตนะภายในที่เป็นอนาคตเป็นอนัตตา
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย จักษุที่เป็นอนาคตเป็นอนัตตา หูที่เป็นอนาคต
เป็นอนัตตา จมูกที่เป็นอนาคตเป็นอนัตตา ลิ้นที่เป็นอนาคตเป็นอนัตตา
กายที่เป็นอนาคตเป็นอนัตตา ใจที่เป็นอนาคตเป็นอนัตตา ดูก่อนภิกษุ
ทั้งหลาย อริยสาวกผู้ได้สดับแล้ว เห็นอยู่อย่างนี้ ฯลฯ กิจอื่นเพื่อความ
เป็นอย่างนี้มิได้มี
จบ ตติยอนาคตสูตรที่ ๒๖

๒๗. ตติยปัจจุปันนสูตร
ว่าด้วยอายตนะภายในที่เป็นปัจจุบันเป็นอนัตตา
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย จักษุที่เป็นปัจจุบันเป็นอนัตตา หูที่เป็นปัจจุบัน
เป็นอนัตตา จมูกที่เป็นปัจจุบันเป็นอนัตตา ลิ้นที่เป็นปัจจุบันเป็นอนัตตา
กายที่เป็นปัจจุบันเป็นอนัตตา ใจที่เป็นปัจจุบันเป็นอนัตตา ดูก่อนภิกษุ
ทั้งหลาย อริยสาวกผู้ได้สดับแล้ว เห็นอยู่อย่างนี้ ฯลฯ กิจอื่นเพื่อความ
เป็นอย่างนี้มิได้มี.
จบ ตติยปัจจุปันนสูตรที่ ๒๗
๒๘. จตุตถอตีตสูตร
ว่าด้วยอายตนะภายนอกที่เป็นอดีตเป็นของไม่เที่ยง
[๒๖๘] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย รูปที่เป็นอดีตเป็นของไม่เที่ยง
เสียงที่เป็นอดีตเป็นของไม่เที่ยง กลิ่นเป็นอดีตเป็นของไม่เที่ยง รสที่เป็น
อดีตเป็นของไม่เที่ยง โผฏฐัพพะที่เป็นอดีตเป็นของไม่เที่ยง ธรรมารมณ์
ที่เป็นอดีตเป็นของไม่เที่ยง ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อริยสาวกผู้ได้สดับแล้ว
เป็นอยู่อย่างนี้ ฯลฯ กิจอื่นเพื่อความเป็นอย่างนี้มิได้มี.
จบ จตุตถอตีตสูตรที่ ๒๘

๒๙. จตุตถอนาคตสูตร
ว่าด้วยอายตนะภายนอกที่เป็นอนาคตเป็นของไม่เที่ยง
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย รูปที่เป็นอนาคตเป็นของไม่เที่ยง เสียงที่เป็น
อนาคตเป็นของไม่เที่ยง กลิ่นที่เป็นอนาคตเป็นของไม่เที่ยง รสที่เป็น
อนาคตเป็นของไม่เที่ยง โผฏฐัพพะที่เป็นอนาคตเป็นของไม่เที่ยง ธรรมา-
รมณ์ที่เป็นอนาคตเป็นของไม่เที่ยง ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อริยสาวกผู้ได้
สดับแล้ว เห็นอยู่อย่างนี้ ฯลฯ กิจอื่นเพื่อความเป็นอย่างนี้มิได้มี.
จบ จตุตถอนาคตสูตรที่ ๒๙
๓๐. จตุตถปัจจุปันนสูตร
ว่าด้วยอายตนะภายนอกที่เป็นปัจจุบันเป็นของไม่เที่ยง
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย รูปที่เป็นปัจจุบันเป็นของไม่เที่ยง เสียงที่เป็น
ปัจจุบันเป็นของไม่เที่ยง กลิ่นที่เป็นปัจจุบันเป็นของไม่เที่ยง รสที่เป็น
ปัจจุบันเป็นของไม่เที่ยง โผฏฐัพพะที่เป็นปัจจุบันเป็นของไม่เที่ยง ธรรมา-
รมณ์ที่เป็นปัจจุบันเป็นของไม่เที่ยง ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อริยสาวกผู้ได้
สดับแล้ว เห็นอยู่อย่างนี้ ฯลฯ กิจอื่นเพื่อความเป็นอย่างนี้มิได้มี.
จบ จตุตถปัจจุปันนสูตรที่ ๓๐

๓๑. ปัญจมอตีตสูตร
ว่าด้วยอายตนะภายนอกที่เป็นอดีตเป็นทุกข์
[๒๖๙] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย รูปที่เป็นอดีตเป็นทุกข์ เสียงที่เป็น
อดีตเป็นทุกข์ กลิ่นที่เป็นอดีตเป็นทุกข์ รสที่เป็นอดีตเป็นทุกข์ โผฏฐัพพะ
ที่เป็นอดีตเป็นทุกข์ ธรรมารมณ์ที่เป็นอดีตเป็นทุกข์ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย
อริยสาวกผู้ได้สดับแล้ว เห็นอยู่อย่างนี้ ฯลฯ กิจอื่นเพื่อความเป็นอย่างนี้
มิได้มี.
จบ ปัญจมอตีตสูตรที่ ๓๐
๓๒. ปัญจมอนาคตสูตร
ว่าด้วยอายตนะภายนอกที่เป็นอนาคตเป็นทุกข์
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย รูปที่เป็นอนาคตเป็นทุกข์ เสียงที่เป็นอนาคต
เป็นทุกข์ กลิ่นที่เป็นอนาคตเป็นทุกข์ รสที่เป็นอนาคตเป็นทุกข์ โผฏฐัพพะ
ที่เป็นอนาคตเป็นทุกข์ ธรรมารมณ์ที่เป็นอนาคตเป็นทุกข์ ดูก่อนภิกษุ
ทั้งหลาย อริยสาวกผู้ได้สดับแล้ว เห็นอยู่อย่างนี้ ฯฯ ล กิจอื่นเพื่อความ
เป็นอย่างนี้มิได้มี.
จบ ปัญจมอนาคตสูตรที่ ๓๒

๓๓. ปัญจมปัจจุปันนสูตร
ว่าด้วยอายตนะภายนอกที่เป็นปัจจุบันเป็นทุกข์
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย รูปที่เป็นปัจจุบันเป็นทุกข์ เสียงที่เป็นปัจจุบัน
เป็นทุกข์ กลิ่นที่เป็นปัจจุบันเป็นทุกข์ รสที่เป็นปัจจุบันทุกข์ โผฏฐัพพะ
ที่เป็นปัจจุบันเป็นทุกข์ ธรรมารมณ์ที่เป็นปัจจุบันเป็นทุกข์ ดูก่อนภิกษุ
ทั้งหลาย อริยสาวกผู้ได้สดับแล้ว เห็นอยู่อย่างนี้ ฯลฯ กิจอื่นเพื่อความ
เป็นอย่างนี้มิได้มี.
จบ ปัญจมปัจจุปันนสูตรที่ ๓๓
๓๔. ฉัฏฐอตีตสูตร
ว่าด้วยอายตนะภายนอกที่เป็นอดีตเป็นอนัตตา
[๒๗๐] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย รูปที่เป็นอดีตเป็นอนัตตา เสียงที่
เป็นอดีตเป็นอนัตตา กลิ่นที่เป็นอดีตเป็นอนัตตา รสที่เป็นอดีตเป็นอนัตตา
โผฏฐัพพะที่เป็นอดีตเป็นอนัตตา ธรรมารมณ์ที่เป็นอดีตเป็นอนัตตา ดูก่อน
ภิกษุทั้งหลาย อริยสาวกผู้ได้สดับแล้ว เห็นอยู่อย่างนี้ ฯลฯ กิจอื่นเพื่อ
ความเป็นอย่างนี้มิได้มี.
จบ ฉัฏฐอตีตสูตรที่ ๓๔

๓๕. ฉัฏฐอนาคตสูตร
ว่าด้วยอายตนะภายนอกที่เป็นอนาคตเป็นอนัตตา
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย รูปที่เป็นอนาคตเป็นอนัตตา เสียงที่เป็น
อนาคตเป็นอนัตตา กลิ่นที่เป็นอนาคตเป็นอนัตตา รสที่เป็นอนาคตเป็น
อนัตตา โผฏฐัพพะที่เป็นอนาคตเป็นอนัตตา ธรรมารมณ์ที่เป็นอนาคต
เป็นอนัตตา ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อริยสาวกผู้ได้สดับแล้ว เห็นอยู่อย่างนี้
ฯลฯ กิจอื่นเพื่อความเป็นอย่างนี้มิได้มี.
จบ ฉัฏฐอนาคตสูตรที่ ๓๕
๓๖. ฉัฏฐปัจจุปันนสูตร
ว่าด้วยอายตนะภายนอกที่เป็นปัจจุบันเป็นอนัตตา
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย รูปที่เป็นปัจจุบันเป็นอนัตตา เสียงที่เป็น
ปัจจุบันเป็นอนัตตา กลิ่นที่เป็นปัจจุบันเป็นอนัตตา รสที่เป็นปัจจุบันเป็น
อนัตตา โผฏฐัพพะที่เป็นปัจจุบันเป็นอนัตตา ธรรมารมณ์ที่เป็นปัจจุบันเป็น
อนัตตา ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อริยสาวกผู้ได้สดับแล้ว เห็นอยู่อย่างนี้ ฯลฯ
กิจอื่นเพื่อความเป็นอย่างนี้มิได้มี.
จบ ฉัฏฐปัจจุปปันนสูตรที่ ๓๖

๓๗. ปฐมอนิจจสูตร
ว่าด้วยอายตนะภายในที่เป็นอดีตไม่เที่ยงเป็นทุกข์เป็นอนัตตา
[๒๗๑] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย จักษุที่เป็นอดีตไม่เที่ยง สิ่งใดไม่
เที่ยง สิ่งนั้นเป็นทุกข์ สิ่งใดเป็นทุกข์ สิ่งนั้นเป็นอนัตตา สิ่งใดเป็น
อนัตตา สิ่งนั้นไม่ใช่ของเรา เราไม่เป็นนั่น นั่นไม่ใช่ตัวตนของเรา ข้อนี้พึง
เห็นด้วยปัญญาอันชอบ ตามความเป็นจริงอย่างนี้ หูที่เป็นอดีตไม่เที่ยง
จมูกที่เป็นอดีตไม่เที่ยง ลิ้นที่เป็นอดีตไม่เที่ยง กายที่เป็นอดีตไม่เที่ยง ใจที่
เป็นอดีตไม่เที่ยง ก็สิ่งใดไม่เที่ยง สิ่งนั้นเป็นทุกข์ สิ่งใดเป็นทุกข์ สิ่งนั้น
เป็นอนัตตา สิ่งใดเป็นอนัตตา สิ่งนั้นไม่ใช่ของเรา เราไม่เป็นนั่น นั่นไม่ใช่
ตัวตนของเรา ข้อนี้พึงเห็นด้วยปัญญาอันชอบ ตามความเป็นจริงอย่างนี้
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อริยสาวกผู้ได้สดับแล้ว เห็นอยู่อย่างนี้ ฯลฯ กิจอื่น
เพื่อความเป็นอย่างนี้มิได้มี.
จบ ปฐมอนิจจสูตรที่ ๓๗
๓๘. ทุติยอนิจจสูตร
ว่าด้วยอายตนะภายในที่เป็นอนาคตไม่เที่ยงเป็นทุกข์เป็นอนัตตา
[๒๗๒] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย จักษุที่เป็นอนาคตไม่เที่ยง สิ่งใด
ไม่เที่ยง สิ่งนั้นเป็นทุกข์ สิ่งใดเป็นทุกข์ สิ่งนั้นเป็นอนัตตา สิ่งใดเป็น
อนัตตา สิ่งนั้นไม่ใช่ของเรา เราไม่เป็นนั่น นั่นไม่ใช่ตัวตนของเรา ข้อนี้พึง
เห็นด้วยปัญญาอันชอบ ตามความเป็นจริงอยู่อย่างนี้ หูที่เป็นอนาคตไม่เทียง
จมูกที่เป็นอนาคตไม่เที่ยง ลิ้นที่เป็นอนาคตไม่เที่ยง กายที่เป็นอนาคต
ไม่เที่ยง ใจที่เป็นอนาคตไม่เที่ยง ฯลฯ กิจอื่นเพื่อความเป็นอย่างนี้มิได้มี.
จบ ทุติยอนิจจสูตรที่ ๓๘

๓๙. ตติยอนิจจสูตร
ว่าด้วยอายตนะภายในที่เป็นปัจจุบันไม่เที่ยงเป็นทุกข์เป็นอนัตตา
[๒๗๓] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย จักษุที่เป็นปัจจุบันไม่เที่ยง สิ่งใด
ไม่เที่ยง สิ่งนั้นเป็นทุกข์ สิ่งใดเป็นทุกข์ สิ่งนั้นเป็นอนัตตา สิ่งใดเป็น
อนัตตา สิ่งนั้นไม่ใช่ของเรา เราไม่เป็นนั่น นั่นไม่ใช่ตัวตนของเรา ข้อนี้พึง
เห็นด้วยปัญญาอันชอบตามความเป็นจริงอย่างนี้ หูที่เป็นปัจจุบันไม่เที่ยง
จมูกที่เป็นปัจจุบันไม่เที่ยง ลิ้นที่เป็นปัจจุบันไม่เที่ยง กายที่เป็นปัจจุบันไม่
เที่ยง ใจที่เป็นปัจจุบันไม่เที่ยง ฯลฯ กิจอื่นเพื่อความเป็นอย่างนี้มิได้มี.
จบ ตติยอนิจจสูตรที่ ๓๙
๔๐. ปฐมทุกขสูตร
ว่าด้วยอายตนะภายในที่เป็นอดีตเป็นทุกข์เป็นอนัตตา
[๒๗๔] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย จักษุที่เป็นอดีตเป็นทุกข์ สิ่งใด
เป็นทุกข์ สิ่งนั้นเป็นอนัตตา สิ่งใดเป็นอนัตตา สิ่งนั้นไม่ใช่ของเรา เราไม่
เป็นนั่น นั่นไม่ใช่ตัวตนของเรา ข้อนี้พึงเห็นด้วยปัญญาอันชอบตามความ
เป็นจริงอย่างนี้ หูที่เป็นอดีตเป็นทุกข์ จมูกที่เป็นอดีตเป็นทุกข์ ลิ้นที่เป็น
อดีตเป็นทุกข์ กายที่เป็นอดีตเป็นทุกข์ ใจที่เป็นอดีตเป็นทุกข์ สิ่งใดเป็น
ทุกข์ สิ่งนั้นเป็นอนัตตา สิ่งใดเป็นอนัตตา สิ่งนั้นไม่ใช่ของเรา เราไม่
เป็นนั่น นั่นไม่ใช่ตัวตนของเรา ข้อนี้พึงเห็นด้วยปัญญาอันชอบตามความ
เป็นจริงอย่างนี้ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย อริยสาวกผู้ได้สดับแล้ว เห็นอยู่
อย่างนี้ ฯลฯ กิจอื่นเพื่อความเป็นอย่างนี้มิได้มี.
จบ ปฐมทุกขสูตรที่ ๔๐

๔๑. ทุติยทุกขสูตร
ว่าด้วยอาตนะภายในที่เป็นอนาคตเป็นทุกข์เป็นอนัตตา
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย จักษุที่เป็นอนาคตเป็นทุกข์ สิ่งใดเป็นทุกข์
สิ่งนั้นเป็นอนัตตา สิ่งใดเป็นอนัตตา สิ่งนั้นไม่ใช่ของเรา เราไม่เป็นนั่น
นั่นไม่ใช่ตัวตนของเรา ข้อนี้พึงเห็นด้วยปัญญาอันชอบตามความเป็นจริง
อย่างนี้ หูที่เป็นอนาคตเป็นทุกข์ จมูกที่เป็นอนาคตเป็นทุกข์ ลิ้นที่ เป็น
อนาคตเป็นทุกข์ กายที่เป็นอนาคตเป็นทุกข์ ใจที่เป็นอนาคตเป็นทุกข์
ฯลฯ กิจอื่นเพื่อความเป็นอย่างนี้มิได้มี.
จบ ทุติยทุกขสูตรที่ ๔๑
๔๒. ตติยทุกขสูตร
ว่าด้วยอายตนะภายในที่เป็นปัจจุบันเป็นทุกข์เป็นอนัตตา
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย จักษุที่เป็นปัจจุบันเป็นทุกข์ สิ่งใดเป็นทุกข์
สิ่งนั้นเป็นอนัตตา สิ่งใดเป็นอนัตตา สิ่งนั้นไม่ใช่ของเรา เราไม่เป็นนั่น นั่น
ไม่ใช่ตัวตนของเรา ข้อนี้พึงเห็นด้วยปัญญาอันชอบตามความเป็นจริงอย่างนี้
หูที่เป็นปัจจุบันเป็นทุกข์ จมูกที่เป็นปัจจุบันเป็นทุกข์ ลิ้นที่เป็นปัจจุบัน
เป็นทุกข์ กายที่เป็นปัจจุบันเป็นทุกข์ ใจที่เป็นปัจจุบันเป็นทุกข์ ฯลฯ
กิจอื่นเพื่อความเป็นอย่างนี้มิได้มี.
จบ ตติยทุกขสูตรที่ ๔๒