แต่ถ้าถือไม่ถูก ก็จะกลายเป็น อุบาสกผู้เลวทราม เศร้าหมอง และน่าเกลียด

(1) อุบาสกเป็นผู้ไม่มีศรัทธา : คือ ไม่มีศรัทธาในพระรัตนตรัย บอกว่าถือพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่ง (ตามข้อข้างต้น) แต่ถือไม่ตรง ไปถือเ อย่างอื่นปน เช่น ครื่องรางของขลัง เอาเทวดา เอาผีมาเป็นที่พึ่ง

พระรัตนตรัยเป็นนามธรรม ไม่ใช่วัตถุ แม้แต่เอารูปปั้นมาเป็นตัวแทนพระพุทธเจ้า ก็ไม่เรียกว่า พระรัตนตรัย ในข้อนี้คนส่วนมากยังทำไม่ได้

(2) เป็นผู้ทุศีล : ไม่มีศีล 5 เป็นอย่างต่ำ หรือ สมาทานศีล 5 แต่ละเมิด (เพราะอุบาสกผู้มีศีล 5 จึงเรียกว่าอุบาสกผู้ถึงพร้อมด้วยศีล )

(3) เป็นผู้ถือมงคลตื่นข่าว เชื่อมงคลไม่เชื่อกรรม : คือ ถือลักษณะงมงาย เช่น ถือตามที่พากันทำมา ถือตามจำนวน โดยไม่พิจารนาว่าสอดคล้องกับหลักธรรม ดูฤกษ์ ดูยาม ปลุกเสก สวดมนต์ไม่รู้ความหมายเพื่อเป็นมงคลเฉยๆ ปล่อยปลาโดยถือตามลักษณะว่าปล่อยปลาชนิดนี้ดีอย่างนั้นดีอย่างนี้ ปล่อยตามวันเกิด และการกระทำอื่น ๆ ที่เป็นไปในทางมงคลนอกศาสนา (ดูมงคลที่ถูกต้อง ) ที่เป็นไปในทางงมงาย ไม่เชื่อกรรม เพราะถ้าเชื่อกรรมจะไม่สนเรื่องเหล่านี้ แต่ก็งง บอกว่าเชื่อกรรม แต่กลับไปทำสิ่งที่ว่ามานี้

ผู้ที่ถือลักษณะงมงาย ถือมงคลตื่นข่าว ย่อมไม่พ้นไปจากทุกข์ได้

(4) แสวงหาเขตบุญภายนอกศาสนานี้ : ถือพุทธอยู่ แต่ยังแสวงหาการทำบุญนอกศาสนา คือ แสวงหาบุคคลผู้รับไทยธรรมนอกศาสนา (แสวงหาเฉยๆแต่ไม่ได้ทำ)

(5) ทำการสนับสนุนในศาสนานั้น : เมื่อแสวงหาแล้วก็ทำบุญนอกศาสนานั้น คือ ไม่ทำในศาสนาพุทธเป็นอันดับแรกก่อน เช่น ให้ทานแก่พวกเดียรถีย์ ภายนอกพระศาสนาแล้วจึงถวายทานแก่ภิกษุทั้งหลายในภายหลัง

ในความเจริญของอุบาสก 7 ประการก็ได้กล่าวไว้

เรื่อง อุบาลีคฤหบดี เป็นกรณีเทียบเคียง หลังจาก อุบาลีคฤหบดีฟังธรรมจากพระพุทธเจ้าแล้ว มีจิตเลื่อมใส บรรลุเป็นพระโสดาบัน เมื่อเป็นสาวกแล้ว ก็ปิดประตูแก่พวกนิครนถ์ แล้วเปิดประตูแก่พระศาสดาและพระสงฆ์ ท่านอุบาลีคฤหบดีเคยเป็นสาวกของนิครนถ์ และตระกูลของท่านก็เป็นดุจบ่อน้ำของนิครนถ์มานาน พระพุทธเจ้าก็ไม่ทรงห้ามว่า ห้ามให้ทานแก่พวกนิครนถ์ แต่กลับทรงตรัสให้เอาให้

บางคนอาจมีคำถามว่า การที่พุทธเจ้าไม่ทรงห้าม ไม่เป็นการขัดกับข้อ (4) และข้อ (5) หรือ? ตอบว่า ไม่ขัด เพราะไม่ได้แสวงหาและก็ไม่ได้ไปหา เพราะว่า ท่านอุบาลีคฤหบดีเป็นพระโสดาบัน มีพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่งโดยไม่หวั่นไหวแล้ว ไม่ใช่ฐานะที่พระโสดาบันจะไปแสวงหาเขตบุญภายนอกศาสนานี้ และ ทำการสนับสนุนในศาสนาอื่นก่อน ในแนวทางของตนเอง ย่อมรู้ว่าจะทำอย่างไร ดังที่ได้กล่าวไว้ว่า "ก็แต่ว่าข้าพระพุทธเจ้าจักทราบกาลอันควรในการให้ทานนี้" ทั้งไม่เป็นการทำลายลาภของนิครนถ์เหล่านั้น และจัณฑาลสูตร ก็ไม่ได้ตรัสแก่พระอริยะ ตรัสแก่อุบาสกปุถุชนผู้เลวทรามเท่านั้น

แล้วท่านอุบาลีคฤหบดีก็สั่งกับนายประตูให้ปิดประตูแก่พวกนิครนถ์ ถ้าต้องการอาหาร ให้รออยู่ที่ตรงนี้ จะนำอาหารมาให้ แต่ไม่ให้เข้าไป คือเอาการบำเพ็ญกุศลในศาสนาเป็นอันดับแรกก่อน

ดังนั้น ข้อที่ (4) กับข้อที่ (5) จึงมีความหมายว่า เอาการบำเพ็ญกุศลในศาสนาเป็นอันดับแรกก่อน แต่ไม่ปิดกั้นการให้ (ถ้าอยู่ในฐานะที่ควรให้) เช่น ถ้าเพื่อนมนุษย์ได้รับความเดือดร้อน ถ้าอยู่ในฐานะที่พอจะช่วยได้อย่างถูกต้อง ก็ควรทำ พระพุทธเจ้าก็ไม่ได้สอนให้มีอคติอยู่แล้ว ดูการบำเพ็ญกุศลเพิ่มเติมในสิงคาลกสูตร และ พระพุทธเจ้าทรงสรรเสริญบุคคลผู้ฉลาดในการทำบุญ ฉลาดในการเลือกให้

ธรรมข้อนี้ พระองค์ตรัสแก่ผู้ที่เป็อุบาสกแบบไม่รู้เรื่อง แต่ถ้าผู้ใดเรียนรู้การเป็นอุบาสกอย่างถูกต้องแล้ว ก็ย่อมรู้จักฉลาดในแนวทางของตนเอง ดังเช่น อุบาลีคฤหบดี ถือว่าเป็นการกระทำที่ฉลาด ไม่ให้พวกนิครนถ์เข้าไป แต่ก็ไม่ปิดกั้นการให้ ถ้าพวกนิครนถ์มาเพื่ออาหาร และก็ไม่ไปหาพวกพวกนิครนถ์ แต่พวกนิครนถ์จะย่อมรับได้หรือ สุดท้ายถ้าไม่มา ก็จะไม่ได้ให้ไปโดยอัตโนมัติ