— เพราะไม่สมาทาน : คือ ไม่มีศีลเป็นอาจิณ ไม่ว่าพระพุทธเจ้าจะอุบัติขึ้นหรือยังไม่อุบัติขึ้นก็ตาม ศีล มีอยู่ในโลก ไปทำผิดศีล (แม้ไม่สมาทาน) เช่น ดื่มสุราเมรัยก็เป็นบาป เป็นกฎจักรวาล เป็นอยู่อย่างนั้น

— ทำลายศีลที่สมาทานแล้ว : คือ สมาทานว่าจะรักษาศีล แต่ละเมิด เช่น สมาทานศีลข้อดื่มสุราเมรัย หรือพระพุทธเจ้าบัญญัติวินัยข้อดื่มสุราเมรัยเป็นปาจิตตีย์ไว้แล้ว ผู้ที่บวชแล้วไปดื่มก็เป็นการละเมิด และใน 2 อย่างนี้ ข้อนี้บาปมากกว่าข้อที่ 1 เพราะบวกอันที่ไปละเมิดเข้าไปด้วย

พระพุทธเจ้าบัญญัติวินัยเพราะเป็นบาปจึงบัญญัติ (มีเหตุแห่งโทษ) เช่น สุราเมรัย บัญญัติเป็นปาจิตตีย์สำหรับพระเพราะเป็นบาป ไม่ใช่ว่า ดื่มสุราเมรัยไม่เป็นบาป แต่ก็ไปบัญญัติ แล้วให้เป็นบาปตรงที่ไปละเมิด อันที่บัญญัตินั้น ไม่ใช่ (บาปตรงที่ไปละเมิดก็ใช่ แต่ไม่ใช่ไม่มีเหตุแห่งโทษ แล้วก็ไปบัญญัติให้เป็นบาปตรงที่ไปละเมิดอย่างเดียว)

พระฉันในเวลาวิกาลก็เป็นบาป เป็นอกุศลที่จะดึงพระให้ต่ำลง ท่านจึงบัญญัติ ไม่ใช่ฉันในเวลาวิกาลไม่บาป แต่ก็ไปบัญญัติ ให้เป็นบาปตรงที่ไปละเมิดบัญญัติ ไม่ใช่ เพราะเมื่อไม่บาป จะบัญญัติทำไม ? เมื่อไม่บาป มันก็ไม่ได้มีผลเสียอะไรต่อการปฏิบัติ เมื่อไม่มีผลเสีย จะเอาข้อบัญญัติไปแทรกใส่ให้คนละเมิดแล้วเป็นบาปทำไม?

พระพุทธเจ้าก็ไม่ได้บัญญัติวินัยทีเดียวรวด บัญญัติตามเหตุเกิด คนทำชั่วทำผิดศีลก่อน ท่านจึงบัญญัติ แล้วเมื่อไม่มีการทำชั่ว ไม่มีผิดศีล จะไปบัญญัติทำไม ? เช่น พระพุทธเจ้าองค์ที่ไม่บัญญัติวินัย ก็เพราะคนในยุคนั้นเป็นเวไนยชน มีวินัยอยู่แล้ว รู้จักวินัยอยู่แล้ว ไม่ต้องบอก ไม่ต้องบัญญัติ แต่คนในยุคนี้หยาบ องค์นี้จึงบัญญัติไว้เยอะ

เหตุที่พระพุทธเจ้าบัญญัติวินัย...

และก็ไม่ได้บัญญัติเพราะชาวบ้านเพ่งโทษ ชาวบ้านเพียงแต่นำข่าวไป แต่บัญญัติเพราะมีโทษ