บุคคลสุดโต่ง ไม่เข้าใจคำว่าสุดโต่ง แล้วก็ไปกล่าวตู่ผู้ที่ไม่กราบรูปปั้นว่าสุดโต่ง
สุดโต่งมีอยู่ 2 อย่าง สุดโต่งไปในทางไหน ก็เรียกว่า สุดโต่งในทางนั้น เช่น หย่อนเกินไป (ขาดปัญญาในคำสอน) หรือ ตึงเกินไป (ทำเกินคำสอน) มัชฌิมา คือ สิ่งที่พระพุทธเจ้าสอน
ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ส่วนสุดสองอย่างนี้ อันบรรพชิตไม่ควรเสพ ส่วนสุดสองอย่างนั้นเป็นไฉน คือ การประกอบตนให้พัวพันด้วยกามสุขในกามทั้งหลาย เป็นของเลว เป็นของชาวบ้าน เป็นของปุถุชน ไม่ประเสริฐไม่ประกอบด้วยประโยชน์ ๑ การประกอบความลำบากแก่ตน เป็นทุกข์ ไม่ประเสริฐ ไม่ประกอบด้วยประโยชน์ ๑ ข้อปฏิบัติอัน เป็นสายกลาง ไม่เข้าไปใกล้ส่วนสุด ๒ อย่างเหล่านั้น...
มัชฌิมา คือ อะไร ?
...ก็ข้อปฏิบัติอันเป็นสายกลางนั้น... เป็นไฉน คือ อริยมรรคอันประกอบด้วยองค์ ๘ นี้แหละ ซึ่งได้แก่ ความเห็นชอบ ความดำริชอบ วาจาชอบการงานชอบ เลี้ยงชีพชอบ เพียรชอบ ระลึกชอบ ตั้งใจชอบ ข้อปฏิบัติอันเป็นสายกลางนี้แล อันตถาคตได้ตรัสรู้แล้ว...
เพราะอริยมรรคอันประกอบด้วยองค์ 8 มีสัมมาทิฏฐิเป็นประธาน เมื่อมีสัมมาทิฏฐิเป็นประธาน มีความเห็นถูกต้อง ทำถูกต้องตามที่พระพุทธเจ้าสอนเท่านั้นจึงเรียกว่า มัชฌิมา ทำไม่ถูกต้องตามที่พระพุทธเจ้าสอน ไม่ใช่มัชฌิมา
[๒๕๔] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย บรรดาองค์ทั้ง ๗ นั้น สัมมาทิฏฐิย่อมเป็นประธาน ก็สัมมาทิฏฐิย่อมเป็นประธานอย่างไร? คือ ภิกษุรู้จักมิจฉาทิฏฐิว่ามิจฉาทิฏฐิ รู้จักสัมมาทิฏฐิว่าสัมมาทิฏฐิ ความรู้ของเธอนั้นเป็นสัมมาทิฏฐิ
และในพระไตรปิฎก ก็มีหลักฐานอยู่เยอะแยะเต็มไปหมด ที่พระพุทธเจ้าไม่ได้สอนให้สร้างรูปปั้น ไม่ให้เอารูปปั้นมาเป็นที่พึ่ง คลิกดูตรงนี้ แล้วทีนี้ การที่ไม่กราบรูปปั้น ก็เพราะทำตามคำสอนของพระพุทธเจ้า เมื่อทำตามคำสอน จึงไม่ใช่สุดโต่ง แต่เป็น มัชฌิมา ฉะนั้น ผู้ที่ไม่รู้จัก มิจฉาทิฏฐิว่ามิจฉาทิฏฐิ ไม่รู้จัก สัมมาทิฏฐิว่าสัมมาทิฏฐิ ผู้นั้นนั่นแหละ คือ สุดโต่ง ฉะนั้น ผู้ที่สุดโต่ง ไปกล่าวหาผู้ที่เห็นถูกนั้นว่าสุดโต่ง จึงเป็นการกล่าวตู่
สุดโต่งในทางตึง เช่น พระเทวทัตทูลขอวัตถุ 5 ประการ อันนี้ก็เรียกว่า สุดโต่ง ในทางทำตนเองให้ลำบาก เพราะพระพุทธเจ้าไม่ได้สอน ทำเกินที่พระพุทธเจ้าสอน สุดโต่งในอีกทาง เช่น พระสารีบุตรให้ศีลแก่พรานเนื้อและชาวประมง อันนี้ก็เรียกว่าสุดโต่ง เพราะพระพุทธเจ้าไม่ได้สอน ควรให้ศีล แก่ผู้ที่พอใจจะรักษาเท่านั้น จึงจะถูกต้อง สมัยนี้ ให้ศีล ให้พรกันมั่วก็สุดโต่งเหมือนกัน
ให้ธรรมโดยไม่ถูกกาลเทศะ เป็นสุดโต่งเหมือนกัน เช่น เห็นนักเลงสุรานั่งดื่มกันอยู่ ก็จะเดินเข้าไปสอนเรื่องไม่ให้ดื่มสุรา สุรามีโทษ เป็นสุดโต่งเหมือนกัน ดีไม่ดีอาจถูกทำร้ายด้วย
ถ้าพระพุทธเจ้าตรัสไว้ชัดเจน ว่า ให้สร้าง ให้กราบรูปปั้น แต่เราไม่กราบ แบบนี้ถึงจะเรียกว่า สุดโต่ง เพราะทำเกินคำสอน แต่ตรงกันข้าม ท่านไม่ได้สอนให้สร้าง ไม่ได้สอนให้กราบ แล้วเราก็ไม่สร้าง ไม่กราบ อันนี้ เรียกว่า ทำตามคำสอน ไม่ได้เรียกว่า สุดโต่ง