โกงเอาเงินเป็นปาราชิกไม่ใช่นิสสัคคิยปาจิตตีย์ (ปาราชิกข้อถือเอาทรัพย์อันเจ้าของไม่ได้ให้)
- ถ้าพระอยู่เฉยๆ แล้วมีคนเอาเงินมาให้ พระรับหรือยินดีกับเงินทองที่เขาเก็บไว้ให้ แบบนี้เรียกว่าอาบัตินิสสัคคิยปาจิตตีย์ แต่ถ้าพระไม่ได้อยู่เฉยๆ แต่มีการกระทำอย่างอื่นประกอบ ...
- ตัวอย่าง (1) มีคนถามพระว่า เอาเงินถวายพระผิดไหม พระรูปนั้นตอบว่าไม่ผิด ถวายเถิด แล้วคนนั้นก็เอาเงินถวายให้พระรูปนั้น แบบนี้เรียกว่าปาราชิกโดยการถือเอาทรัพย์อันเจ้าของไม่ได้ให้ เพราะความจริงคือพระรับเงินผิด แต่ไปพูดไม่ตรงกับความจริง เพื่อให้เขาเอาทรัพย์ให้ การกระทำเช่นนี้ เรียกว่า "โกง" ซึ่งมีความหมายว่า หลอกแล้วเอา แต่ถ้าคนนั้นไม่ได้ให้ ถึงแม้พระจะพูดก็ตาม ไม่เป็นอาบัติปาราชิก เพราะไม่มีการให้ - การรับ
- ตัวอย่าง (2) พระเปิดรับบริจาค อ้างว่าจะเอาไปช่วยเหลือนาย (ก) ที่บ้านถูกไฟไหม้ แต่ไม่ได้เอาไปให้หมด หักเอาบางส่วน เท่ากับหรือมากกว่า 5 มาสกขึ้นไป เป็นปาราชิก เพราะไม่ได้ทำตามที่ได้ประกาศไว้ เป็นการโกหกหลอกลวง เพื่อให้ได้มาซึ่งทรัพย์โดยไม่ถูกต้อง
- ตัวอย่าง (3) พระรู้อยู่ว่า สิ่งนี้เขาถวายสงฆ์ เป็นสังฆทาน แต่ก็อยากได้มาเป็นของตนเอง แค่จับแล้วยกขึ้นให้พ้นจากพื้น (ให้เคลื่อนจากฐาน) เป็นปาราชิก ไม่ต้องรอให้ถึงกุฏิ อาบัติสําเร็จแล้ว
จริงอยู่ ภิกษุรูปใดรูปหนึ่ง แอบทำโจรกรรมมีการตัดที่ต่อเป็นต้นลักทรัพย์ซึ่งมีเจ้าของ ในเวลากลางคืนหรือกลางวัน หรือหลอกลวงฉ้อเอาด้วยเครื่องตวงโกง และกหาปณะปลอมเป็นต้น, อวหารของภิกษุรูปนั้นนั่นแลผู้ถือเอาทรัพย์นั้น พึงทราบว่า เป็นเถยยาวหาร
ส่วนความประกอบอำนาจเอกภัณฑะ พึงทราบดังนี้ :- ทาสก็ดีสัตว์ดิรัจฉานก็ดี ซึ่งมีเจ้าของ ภิกษุตู่เอาก็ดี ลักไปก็ดี ฉ้อไปก็ดี ให้อิริยาบถกำเริบก็ดี ให้เคลื่อนจากฐานก็ดี ให้ก้าวล่วงเลยที่กำหนดไปก็ดี โดยนัยมีตู่เอาเป็นต้น ตามที่กล่าวแล้ว นี้เป็นความประกอบด้วยอำนาจเอกภัณฑะ ในบทว่าอาทิเยยฺย เป็นต้นนี้
[ เถยยาวหารปัญจกะ มีอวหาร ๕ อย่าง ] เถยยาวหารปัญจกะ เป็นไฉน ? คือ เถยยาวหารปัญจกะ มีอวหารแม้อื่นอีก ๕ อย่าง ดังนี้ คือ เถยยาวหาร ลักด้วยความเป็นขโมย ๑ ปสัยหาวหาร ลักด้วยความกดขี่ ๑ ปริกัปปาวหาร ลักตามความกำหนดไว้ ๑ ปฏิจฉันนาวหาร ลักด้วยอิริยาปกปิด ๑ กุสาวหาร ลักด้วยการสับเปลี่ยนสลาก ๑
- คำว่า ถือเอาทรัพย์อันเจ้าของไม่ได้ให้ ไม่ได้หมายความว่าต้องเป็นการขโมยที่เห็นทั่วไปเท่านั้น (อย่าไปหลงกับตัวอักษร) แต่หมายรวมไปถึงการกระทำใด ๆ ที่ได้ทรัพย์มาแบบไม่ถูกต้องตามธรรม ไม่ว่าจะเป็น การลัก โกง ชิงทรัพย์ ยักยอกทรัพย์ บังคับให้ผู้อื่นเอาทรัพย์ให้ ... มีหลากหลายคำที่ใช้เรียก ไม่ว่าจะเรียกไปไหนก็แล้วแต่ ล้วนแล้วแต่นอนอยู่ในความหมายที่ว่า "ถือเอาทรัพย์อันเจ้าของไม่ได้ให้" ทั้งนั้น คำนี้ครอบคลุมไว้หมดแล้ว